Ο Ιός του Δυτικού Νείλου διατηρείται στη φύση σε έναν κύκλο που περιλαμβάνει την μετάδοσή του μεταξύ πτηνών και κουνουπιών. Άνθρωποι, άλογα και άλλα θηλαστικά μπορούν να μολυνθούν.
Ο ιός του Δυτικού Νείλου είναι μέλος του γένους φλαβοϊών και ανήκει στο αντιγονικό σύμπλεγμα ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας της οικογένειας Flaviviridae.
Ξεσπάσματα του ιού στο πέρασμα των ετών
Ο Ιός του Δυτικού Νείλου (ΙΔΝ) απομονώθηκε για πρώτη φορά σε μια γυναίκα στην περιοχή του… Δυτικού Νείλου, στην Ουγκάντα το 1937. Αναγνωρίστηκε σε πτηνά (κοράκια και columbiformes) στην περιοχή του δέλτα του Νείλου το 1953. Πριν από το 1997 δεν θεωρείτο παθογόνος ιός για τα πουλιά, αλλά την εποχή εκείνη στο Ισραήλ ένα πιο μολυσματικό του στέλεχος προκάλεσε το θάνατο διαφόρων ειδών πουλιών που παρουσίασαν σημάδια εγκεφαλίτιδας και παράλυσης. Οι ανθρώπινες λοιμώξεις που οφείλονται στον ΙΔΝ έχουν αναφερθεί σε πολλές χώρες του κόσμου για πάνω από 50 χρόνια.
Το 1999, ένας Ιός του Δυτικού Νείλου που κυκλοφορούσε στο Ισραήλ και την Τυνησία εισήχθη στη Νέα Υόρκη προκαλώντας μια μεγάλη και δραματική εξάπλωση σε όλες τις ηπειρωτικές Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ) τα επόμενα χρόνια. Το ξέσπασμα του ΙΔΝ στις ΗΠΑ (1999-2010) κατέδειξε ότι η εισαγωγή και η καθιέρωση παθογόνων παραγόντων που μεταδίδονται από φορέα εκτός του φυσιολογικού οικοτόπου του αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για όλον τον κόσμο.
Οι μεγαλύτερες εστίες εμφανίστηκαν στην Ελλάδα, το Ισραήλ, τη Ρουμανία, τη Ρωσία και τις ΗΠΑ. Οι περιοχές έξαρσης βρίσκονται σε μεγάλες μεταναστευτικές οδούς. Στην αρχική του εμβέλεια, ο Ιός του Δυτικού Νείλου ήταν διαδεδομένος σε όλη την Αφρική, σε μέρη της Ευρώπης, στην Μέση Ανατολή, στη Δυτική Ασία και στην Αυστραλία. Από την εισαγωγή του το 1999 στις Η.Π.Α., ο ιός έχει εξαπλωθεί και είναι πλέον ευρέως καθιερωμένος από τον Καναδά έως και τη Βενεζουέλα.
Πώς μεταδίδεται ο Ιός του Δυτικού Νείλου
Η ανθρώπινη λοίμωξη είναι κατά κανόνα αποτέλεσμα τσιμπήματος από μολυσμένο κουνούπι. Τα κουνούπια μολύνονται όταν τρέφονται από μολυσμένα πουλιά, τα οποία κυκλοφορούν τον ιό στο αίμα τους για λίγες μέρες. Ο ιός τελικά εισέρχεται στους σιελογόνους αδένες των κουνουπιών. Κατά τη διάρκεια επόμενων τσιμπημάτων των κουνουπιών αυτών, ο ιός μπορεί να εγχυθεί στον άνθρωπο και στα ζώα, όπου μπορεί να πολλαπλασιαστεί και πιθανώς να προκαλέσει ασθένεια.
Ο ιός μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω επαφής με άλλα μολυσμένα ζώα, το αίμα τους ή άλλους ιστούς.
Ένα πολύ μικρό ποσοστό ανθρώπινων λοιμώξεων έχει συμβεί με την μεταμόσχευση οργάνων, τις μεταγγίσεις αίματος και το μητρικό γάλα. Υπάρχει μία αναφερθείσα περίπτωση μετάδοσης από μητέρα σε παιδί.
Μέχρι σήμερα δεν έχει τεκμηριωθεί καμία μετάδοση από το άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω περιστασιακής επαφής και δεν έχει αναφερθεί καμία μετάδοση του ΙΔΝ στους εργαζόμενους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης όταν έχουν τεθεί σε εφαρμογή τυποποιημένες προφυλάξεις ελέγχου της μόλυνσης.
Ιός του Δυτικού Νείλου: Φορείς και ξενιστές του ιού στο ζωικό βασίλειο
Ο ΙΔΝ διατηρείται στη φύση σε έναν κύκλο μετάδοσης κουνουπιών-πουλιών-κουνουπιών. Τα κουνούπια του γένους Culex θεωρούνται γενικά οι κύριοι φορείς του ΙΔΝ, ιδιαίτερα το είδος Cx. Pipiens. Ο Ιός του Δυτικού Νείλου διατηρείται σε πληθυσμούς κουνουπιών μέσω κάθετης μετάδοσης (ενήλικες σε αυγά).
Τα πτηνά είναι οι βασικοί φορείς του ιού. Στην Ευρώπη, την Αφρική, την Μέση Ανατολή και την Ασία, η θνησιμότητα στα πτηνά που σχετίζεται με την μόλυνση από τον ΙΔΝ είναι σπάνια. Έτσι προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ο ιός είναι εξαιρετικά παθογόνος για τα πουλιά στην Αμερική. Τα μέλη της οικογένειας των κοράκων (Corvidae) είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα, αλλά ο ιός έχει ανιχνευθεί σε νεκρά και πεθαμένα πουλιά σε περισσότερα από 250 είδη. Τα πτηνά μπορούν να μολυνθούν με πολλούς τρόπους πέραν του τσιμπήματος κουνουπιού και διαφορετικά είδη μπορεί να έχουν διαφορετικές δυνατότητες για τη διατήρηση του κύκλου μετάδοσης.
Τα άλογα, όπως και οι άνθρωποι, είναι “τελικοί» ξενιστές, που σημαίνει ότι ενώ μολύνονται, δεν μεταδίδουν την μόλυνση. Οι συμπτωματικές λοιμώξεις στα άλογα είναι επίσης σπάνιες και γενικά ήπιες, αλλά μπορούν να προκαλέσουν νευρολογική ασθένεια, συμπεριλαμβανομένης της θανατηφόρου εγκεφαλομυελίτιδας.
Μετάφραση/απόδοση από Iatropedia με πληροφορίες από το http://www.who.int
