Της Δήμητρας Ρετσινά Φωτεινίδου
Φιλόλογος- Μ.Α. Πολιτικής Φιλοσοφίας Α.Π.Θ.
Σύμφωνα με την Νεοϊπποκρατική ιατρική ο άνθρωπος είναι ένα “ολοκληρωμένο πρόσωπο» με ανάγκες και επιθυμίες φυσικές και ψυχικές. Ως ασθενής, χρειάζεται κυρίως φυσική θεραπεία παρά χημική φαρμακευτική επιδρομή και χειρουργικές επεμβάσεις. Στην Νεοϊπποκρατική ή εναλλακτική ή φυσική ιατρική γίνεται ωφέλιμη χρήση της Νηστείας, της Διατροφής, της Ηλιοθεραπείας, της Υδροθεραπείας και των Ιαματικών Λουτρών, της Κινησιοθεραπείας, της Γυμναστικής, της Ψυχοθεραπείας και των εφαρμογών απεκκρίσεως, μεταλλάξεως και άλλων. Στα αρχαία Ασκληπιεία γινόταν συνδυασμός των παραπάνω μεθόδων ίασης για καλύτερα αποτελέσματα. Ο Ιπποκράτης , ο “Πατέρας της Ιατρικής» και Ασκληπιάδης στο γένος και στην κουλτούρα, ήταν ο πιο σπουδαίος και διάσημος δάσκαλος της Ιατρικής στο Ασκληπιείο της Κω τον 5ο αι. π.Χ. Η προσέγγιση του ασθενούς σχετιζόταν με τη λεγόμενη σήμερα “ολιστική θεωρία» ή “ολιστική πρακτική ιατρική» (holistic medical practice).
Η οστεοαρθρίτιδα και η ρευματοειδής αρθρίτιδα, αν και ιατρικά ταξινομούνται ως διαφορετικές ασθένειες, οι θεραπείες τους είναι παρόμοιες. Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια ασθένεια που χαρακτηρίζεται από εκφυλισμό του αρθρικού χόνδρου και της αρθρικής μεμβράνης και του οστού δίπλα στον χόνδρο. Είναι μια βαθμιαία φθορά που προσβάλλει πιο συχνά τις αρθρώσεις που φέρουν βάρος (γόνατα, γοφό, αρθρώσεις σπονδυλικής στήλης) και τις αρθρώσεις των χεριών. Η διάλυση της μεσοκυττάριας ουσίας του χόνδρου οδηγεί σε ραγίσματα και έλκη και σε μια λέπτυνση του χόνδρου με απώλεια απορρόφησης κραδασμών. Η οστεοαρθρίτιδα σχετίζεται με την ηλικία, καθώς προσβάλλει το 70%-80% του πληθυσμού άνω των 50 ετών.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια αυτοάνοση ασθένεια που χαρακτηρίζεται από χρόνια φλεγμονή και πάχυνση του αρθρικού βλεννογόνου παράλληλα με την καταστροφή του χόνδρου. Στις αυτοάνοσες ασθένειες το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στους ιστούς του σώματος σαν να είναι ξένοι εισβολείς. Τους αναγνωρίζει, δηλαδή, λάθος ως αντιγόνα και αναπτύσσει αντισώματα για να τους σκοτώσει. Η παθογένεση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας σχετίζεται με τη χρόνια φλεγμονή που προέρχεται από τροφικές αλλεργίες, το σύνδρομο της διαπερατότητας του εντέρου, κληρονομικούς παράγοντες και μικρόβια. Στη μη φυσιολογική λειτουργία του εντέρου εντάσσεται η εντερική διαπερατότητα σε διατροφικά και βακτηριακά συστατικά (αντιγόνα) εναντίον των οποίων το σώμα σχηματίζει αντισώματα. Η υπερ- αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος (επίθεση του οργανισμού στους δικούς του ιστούς και στην επιφάνεια των αρθρώσεων) και η φλεγμονώδης επίθεση στον χόνδρο των αρθρώσεων, (με φονικά Τ- κύτταρα που προκαλούν οξειδωτικό στρες) είναι ένα γεγονός κοινό και στις δύο μορφές της αρθρίτιδας.
Στις πολλές διατροφικές επιλογές που λειτουργούν θεραπευτικά, ο διατροφολόγος Μάριος Δημόπουλος (“Νικήστε την Αρθρίτιδα» εκδ. Κάδμος) συγκαταλέγει τα φύλλα τσουκνίδας και την κουρκουμίνη. Το εκχύλισμα των φύλλων της τσουκνίδας λειτουργεί όπως και τα αντιαρθριτικά φάρμακα! Αποκλείει, δηλαδή, τους ανοσοποιητικούς παράγοντες που καταστρέφουν τον χόνδρο. Το εκχύλισμα των φύλλων της τσουκνίδας περιέχει διαφορετικά φυτοχημικά συστατικά από το εκχύλισμα της ρίζας της τσουκνίδας, το οποίο χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της καλοήθους ασθένειας του προστάτη. Επομένως, για την περίπτωση της αρθρίτιδας ο ασθενής θα πρέπει να διαλέξει σκευάσματα στο φαρμακείο με ονομασία nettle leaf. Το καλό με τα φυτικά σκευάσματα είναι ότι δεν έχουν παρενέργειες. Το εκχύλισμα της τσουκνίδας ενισχύει την αντιφλεγμονώδη δράση των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων.
Κουρκουμίνη ονομάζεται η γνωστή σε όλους μουστάρδα. Είναι , συγκεκριμένα, η κίτρινη χρωστική ουσία του βοτάνου curcuma longa από το οποίο παρασκευάζεται η μουστάρδα και έχει αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση. Είναι τόσο αποτελεσματική όσο η κορτιζόνη! Ενώ όμως η κορτιζόνη έχει ισχυρή τοξικότητα, η κουρκουμίνη δεν προκαλεί παρενέργειες. Η κουρκουμίνη, εκτός από τις άμεσες αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις, ασκεί και έμμεσες επιδράσεις ενισχύοντας τους αντιφλεγμονώδεις μηχανισμούς του ίδιου του σώματος. Σύμφωνα με έρευνες: “η ασφάλεια και υπεροχή της θεραπείας με κουρκουμίνη σε ασθενείς με ενεργή ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι δεδομένη». Η ασφάλεια και η άριστη ανεκτικότητα της φυτικής ουσίας σε σύγκριση με τα συμβατικά φάρμακα είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα. Συστατικά που επίσης αυξάνουν την απορρόφησή της είναι η βρομελίνη (ένζυμο του ανανά) και το ιχθυέλαιο. Υπάρχουν και πολλά άλλα βότανα και φυτά που λειτουργούν προληπτικά και θεραπευτικά, όπως η πιπερόριζα (ginger) , η βρομελίνη (ένζυμο ανανά), η άγρια τριανταφυλλιά, το λάδι της καρύδας και η …κάνναβη!
Και τώρα η συνταγή της Τσουκνιδόπιτας από Κοζάνη και Γρεβενά. Είναι πεντανόστιμη, (την έκανε και η γιαγιά μου). Προσeξτε μόνο να χρησιμοποιήσετε την τσουκνίδα αφού την ζεματίσετε πρώτα! (αλλιώς είναι για ..βελονισμό).
Γέμιση:
500 γρ. τσουκνίδα (ζεματισμένη)
250γρ. λάπατα
250γρ. σπανάκι
700γρ. αλεύρι
200γρ. κατσικίσιο τυρί
2 αυγά
350γρ. νερό
250ml καλαμποκέλαιο
Αλάτι, πιπέρι, 1 κουταλάκι ξύδι
Εκτέλεση: Βάζουμε σε ένα μπωλ το νερό με το καλαμποκέλαιο, το ξύδι, το αλάτι, το αλεύρι και ζυμώνουμε, ώστε να γίνει η ζύμη απαλή. Τη χωρίζουμε σε δύο μέρη. Ανοίγουμε το καθένα σε φύλλο 40Χ30 εκ. Παίρνουμε το κάθε μέρος ,το βουτυρώνουμε, το ανοίγουμε σε φύλλο και το στρώνουμε στο κάτω μέρος του ταψιού. Στη συνέχεια βάζουμε τη γέμιση, (χόρτα, τυρί, αυγά , πιπέρι). Μετά ανοίγουμε το άλλο φύλλο και καλύπτουμε το πάνω μέρος του ταψιού. Διπλώνουμε γύρω- γύρω τη ζύμη (γίνεται κοθόρι) , τη χαράζουμε σε κομμάτια, την αλείφουμε με λάδι και την ψήνουμε σε 250C – 200C για μισή ώρα περίπου.
Τον χειμώνα αντί για …γεμιστά φτιάχνουμε πίτες, που λέει και μια ψυχή!
