Η 12η Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Πνευμονίας, με σκοπό την πληρέστερη ενημέρωση του κοινού και την ευαισθητοποίηση σχετικά με την πνευμονία αλλά και την προώθηση προληπτικών και θεραπευτικών παρεμβάσεων.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η πνευμονία ευθύνεται για το 15% όλων των θανάτων παιδιών κάτω των 5 ετών, κυρίως σε περιοχές όπως η Νότια και η Υποσαχάρια Αφρική. Το 2015, η νόσος στέρησε τη ζωή σε 920.136 παιδιά.
Η πνευμονία μπορεί να προκληθεί από ιούς, βακτήρια ή μύκητες και είναι δυνατό να προληφθεί χάρη στα εμβόλια, την επαρκή σίτιση και την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών παραγόντων που συμβάλλουν στη λοίμωξη.
Αίτια
Η πνευμονία είναι οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος που πλήττει τους πνεύμονες. Η πνευμονία συνεπάγεται περιορισμό της πρόσληψης οξυγόνου και κάνει την αναπνοή επίπονη.
Οι συνηθέστεροι μολυσματικοί παράγοντες που προκαλούν την πνευμονία είναι:
– ο πνευμονικός στρεπτόκοκκος (Streptococcus pneumoniae ), η συνηθέστερη αιτία βακτηριακής πνευμονίας στα παιδιά,
– αιμοφιλική γρίπη τύπου b (Hib), η δεύτερη συνηθέστερη αιτία βακτηριακής πνευμονίας,
– ιός αναπνευστικού συγκυτίου, η συνηθέστερη αιτία ιογενούς πνευμονίας.
Η πνευμονία από στρεπτόκοκκο και η αιμοφιλική γρίπη τύπου b είναι δυνατό να προληφθούν μέσω των εμβολίων PCV και Hib.
Μετάδοση
Οι ιοί και τα βακτήρια που βρίσκονται στην αναπνευστική ή στοματοφαρυγγική οδό των παιδιών είναι δυνατό να προκαλέσουν λοίμωξη στους πνεύμονες λόγω εισπνοής. Μπορεί επίσης να μεταδοθούν μέσω σταγονιδίων από το βήχα ή το φτάρνισμα. Τέλος, η μετάδοση είναι δυνατή μέσω του αίματος, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του τοκετού ή αμέσως μετά από αυτόν.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της βακτηριακής και της ιογενούς πνευμονίας είναι παρόμοια, αν και τυπικά η ιογενής πνευμονία χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερο εύρος συμπτωμάτων. Τα συμπτώματα της πνευμονίας κυμαίνονται από ήπια έως πολύ σοβαρά, ανάλογα με το είδος της, την ηλικία του ασθενούς και τη γενικότερη κατάσταση της υγείας του ασθενούς.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα είναι:
– βήχας (που μπορεί να συνοδεύεται από παραγωγή βλέννας πρασινωπού ή κίτρινου χρώματος ή με ίχνη αίματος)
– πυρετός
– ρίγη
– δύσπνοια
Συνήθη συνοδά συμπτώματα είναι ο έντονος πόνος στο στήθος που εντείνεται κατά την εισπνοή ή όταν ο ασθενής βήχει, ο πονοκέφαλος, η έντονη εφίδρωση, η μειωμένη όρεξη, τα χαμηλά επίπεδα ενέργειας, η πνευματική σύγχυση (ιδιαίτερα στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας).
Στα παιδιά κάτω των 5 ετών που εκδηλώνουν βήχα και/ή δυσκολία στην αναπνοή, με ή χωρίς πυρετό, η πνευμονία διαγιγνώσκεται με διαπίστωση είτε της γρήγορης αναπνοής είτε της εισολκής του θώρακα (συστολή του θώρακα προς τα μέσα κατά την εισπνοή). Ο αναπνευστικός συριγμός είναι επίσης πιθανός, κυρίως στην ιογενή πνευμονία. Τα παιδιά με σοβαρή πνευμονία είναι πιθανό να αδυνατούν να φάνε/να πιούν και να εκδηλώνουν επίσης απώλεια των αισθήσεων, υποθερμία και ακούσιους σπασμούς.
Παράγοντες κινδύνου
Οποιοσδήποτε μπορεί να προσβληθεί από πνευμονία, ωστόσο ορισμένοι παράγοντες αυξάνουν την ευπάθεια στη συγκεκριμένη νόσο. Οι βασικότεροι από αυτούς είναι:
– το κάπνισμα,
– μια πρόσφατη ιογενής αναπνευστική λοίμωξη (κρυολόγημα, λαρυγγίτιδα, γρίπη κ.α.),
– δυσκολία κατάποσης λόγω εγκεφαλικού, άνοιας, Πάρκινσον ή άλλης νευρολογικής πάθησης,
– χρόνιες πνευμονοπάθειες όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, η βρογχεκτασία, η κυστική ίνωση,
– η εγκεφαλική παράλυση,
– ιστορικό σοβαρών παθήσεων όπως καρδιοπάθεια, κίρρωση ήπατος ή διαβήτης,
– πρόσφατη χειρουργική επέμβαση ή πρόσφατος τραυματισμός,
– αδύναμο ανοσοποιητικό.
Πηγή: Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Αμερικανική Πνευμονολογική Εταιρεία, Υπουργείο Υγείας
