Το φολικό ή φυλλικό οξύ είναι ένα από τα θρεπτικά συστατικά με τη μεγαλύτερη σημασία και συμβολή κατά την εγκυμοσύνη.
Η επαρκής πρόσληψη φολικού οξέος πριν τη σύλληψη αλλά και κατά τη διάρκεια της κύησης συμβάλλει στην πρόληψη συγγενών ανωμαλιών του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού στο παιδί.
Τι είναι το φολικό οξύ
Το φολικό οξύ ανήκει στο σύμπλεγμα των βιταμινών Β (βιταμίνη Β9). Παίζει σημαντικό ρόλο στην παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων –τα οποία αναλαμβάνουν τη μεταφορά οξυγόνου σε ολόκληρο το σώμα– και βοηθά τον νευρικό σωλήνα του εμβρύου να αναπτυχθεί στον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό του.
Οι καλύτερες πηγές φολικού οξέος είναι τα λαχανικά με σκούρο πράσινο χρώμα, τα εσπεριδοειδή, οι ξηροί καρποί, τα όσπρια, το κρέας και τα ενισχυμένα δημητριακά.
Πότε πρέπει να ξεκινά η πρόσληψη φολικού οξέος
Οι συγγενείς ανωμαλίες στα έμβρυα ξεκινούν να δημιουργούνται τις πρώτες 3-4 εβδομάδες της εγκυμοσύνης. Είναι λοιπόν σημαντικό η γυναίκα να έχει ήδη επάρκεια φολικού οξέος στον οργανισμό της σε αυτό το πρώιμο στάδιο της κύησης ώστε να υποστηρίξει την ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού του μωρού της.
Η καθημερινή λήψη συμπληρώματος με φολικό οξύ συνιστάται να ξεκινά τουλάχιστον έναν μήνα πριν τη σύλληψη και να συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Σε ποια ποσότητα χρειάζεται το φολικό οξύ
Η συνιστώμενη δόση για τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας είναι τα 400 μικρογραμμάρια (mcg) ημερησίως. Αν λαμβάνετε πολυβιταμίνη, ελέγξτε εάν σας παρέχει τη συνιστώμενη ποσότητα φολικού οξέος.
Όσο προχωρά η εγκυμοσύνη συνιστάται να αυξάνεται η πρόσληψη φολικού οξέος, ενώ το συστατικό είναι απαραίτητο και κατά την περίοδο του θηλασμού:
– Συνιστώμενη δόση πριν τη σύλληψη: 400 mcg
– Συνιστώμενη δόση τους 3 πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης: 400 mcg
– Συνιστώμενη δόση από τον 4ο έως και τον 9ο μήνα της εγκυμοσύνης: 600 mcg
– Συνιστώμενη δόση κατά τον θηλασμό: 500 mcg
Να σημειωθεί ότι για τις γυναίκες που εκτιμάται ότι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο γέννησης παιδιού με συγγενή ανωμαλία (π.χ. οικογενειακό ιστορικό της ίδιας ή του συντρόφου για συγγενή ανωμαλία, γέννηση παιδιού με συγγενή ανωμαλία στο παρελθόν, διάγνωση για διαβήτη) η πρόσληψη φολικού οξέος πρέπει να είναι μεγαλύτερη από αυτή που αναφέρεται παραπάνω.
Ποια τα οφέλη του φολικού οξέος στην εγκυμοσύνη
Χωρίς επάρκεια φολικού οξέος, ο νευρικός σωλήνας του μωρού μπορεί να μην αναπτυχθεί σωστά και κατά συνέπεια να εκδηλώσει ανωμαλίες όπως:
– Δισχιδής ράχη (spina bifida): Ατελής ανάπτυξη του νωτιαίου μυελού ή των σπονδύλων.
– Ανεγκεφαλία: Ατελής ανάπτυξη βασικών τμημάτων του εγκεφάλου.
Τα μωρά με ανεγκεφαλία τυπικά δεν επιβιώνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ τα μωρά με δισχιδή ράχη συχνά ζουν με μόνιμες αναπηρίες. Η επαρκής λήψη φολικού οξέος εκτιμάται ότι μπορεί να μειώσει κατά τουλάχιστον 50% τον κίνδυνο αυτών των ανωμαλιών.
Η λήψη φολικού οξέος στην εγκυμοσύνη μπορεί επίσης να προστατεύσει το μωρό από τις παρακάτω επιπλοκές:
– χειλεοσχιστία (λαγόχειλο) και υπερωιοσχιστία (λυκόστομα)
– πρόωρος τοκετός
– χαμηλό βάρος κατά τη γέννηση
– αποβολή
– ελλιπής ανάπτυξη στη μήτρα
Όσο για τη μέλλουσα μητέρα, το φολικό οξύ μπορεί να την προστατεύσει από:
– επιπλοκές στην εγκυμοσύνη (π.χ. προεκλαμψία)
– την καρδιοπάθεια
– το εγκεφαλικό
– ορισμένες μορφές καρκίνου
– τη νόσο Αλτσχάιμερ
Τροφές πλούσιες σε φολικό οξύ
Ενδεικτικά, οι παρακάτω τροφές παρέχουν σημαντική ποσότητα φολικού οξέος:
– ενισχυμένα δημητριακά: 400 mcg σε μερίδα ¾ του φλιτζανιού
– φακές: 179 mcg σε μερίδα ½ του φλιτζανιού (βρασμένες)
– σπανάκι: 115 mcg σε μερίδα½ του φλιτζανιού (βρασμένο)
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι είναι αρκετά σπάνιο μια γυναίκα να επιτύχει επαρκή πρόσληψη φολικού οξέος μόνο μέσω της διατροφής της (εκτός κι αν καταναλώνει 100% ενισχυμένα δημητριακά), επομένως η λήψη συμπληρώματος κρίνεται αναγκαία.
Πηγή: WebMD, NHS Choices, womenshealth.gov
