Ποια η χρησιμότητα του ιωδίου στον οργανισμό και ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο από έλλειψη;
Το ιώδιο είναι μια χημική ουσία που επιτρέπει στον θυρεοειδή αδένα να παράγει ορμόνες και ελέγχει τα επίπεδα ενέργειας. Κύρια πηγή πρόσληψης μέσω της διατροφής μας είναι το ιωδιούχο αλάτι, βρίσκεται όμως και σε τροφές όπως τα ψάρια και τα θαλασσινά και σε μικρότερες ποσότητες στο γάλα, στο αυγό, στο ψωμί και στα λαχανικά.
Σε ποιες ομάδες του πληθυσμού είναι συνηθέστερη η έλλειψη ιωδίου
Αν και σήμερα είναι αρκετά σπάνια στον γενικό πληθυσμό των ανεπτυγμένων χωρών, η ανεπάρκεια ή έλλειψη ιωδίου διαπιστώνεται σχετικά συχνά μεταξύ των εγκύων και των γυναικών που θηλάζουν. Οι ανάγκες του οργανισμού της γυναίκας σε ιώδιο είναι αυξημένες σε αυτές τις δύο φάσεις της ζωής της, καθώς το ιώδιο παίζει ρόλο-κλειδί στην ανάπτυξη του θυρεοειδούς αδένα του μωρού.
Καθώς το ιώδιο βρίσκεται κυρίως σε τροφές ζωικής προέλευσης (γάλα, αυγό, θαλασσινά, ψάρια), αυξημένο κίνδυνο για ανεπάρκεια ή για έλλειψη εκτιμάται ότι διατρέχουν και όσοι ακολουθούν αυστηρά χορτοφαγική (vegan) διατροφή.
Ποια συμπτώματα προκαλεί η έλλειψη ιωδίου
Η έλλειψη ιωδίου προκαλεί εμφανή συμπτώματα όταν είναι αρκετά σοβαρή. Μπορεί να διαπιστωθεί με μια ανάλυση ούρων, ωστόσο πρέπει η εξέταση να επαναληφθεί αρκετές φορές (10 ή και 12) για να υπολογιστούν με ακρίβεια τα επίπεδα ιωδίου στον οργανισμό κι αυτό γιατί οι διακυμάνσεις που παρουσιάζουν από μέρα σε μέρα ή και από ώρα σε ώρα είναι μεγάλες.
Σε γενικές γραμμές, τα τρία παρακάτω συμπτώματα θεωρούνται τα πλέον χαρακτηριστικά της έλλειψης ιωδίου.
1. Βρογχοκήλη (διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα)
Όταν η πρόσληψη ιωδίου βρίσκεται κάτω από τα 100 μικρογραμμάρια (mcg) την ημέρα, αυξάνεται η παραγωγή της θυρεοειδικής ορμόνης TSH (θυρεοειδοτρόπος ορμόνη ή θυρεοτροπίνη). Το αποτέλεσμα είναι η διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα, κατάσταση γνωστή ως βρογχοκήλη. Η βρογχοκήλη είναι το συνηθέστερο σύμπτωμα της έλλειψης ιωδίου.
Μερικές φορές η διόγκωση του θυρεοειδούς είναι εμφανής, προκαλώντας ένα μικρό πρήξιμο στον λαιμό, στο σημείο που βρίσκεται ο αδένας, ή μπορεί και να διαπιστωθεί τυχαία κατά τη διενέργεια υπερήχου ή αξονικής τομογραφίας. Η βρογχοκήλη μπορεί επίσης να προκαλέσει δυσκολία κατάποσης ή δύσπνοια.
2. Υποθυρεοειδισμός
Σε περίπτωση που η πρόσληψη ιωδίου βρίσκεται κάτω από τα 10-20 mcg την ημέρα, είναι πιθανό να παρατηρηθεί μειωμένη παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών (υποθυρεοειδισμός). Στα τυπικά συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού περιλαμβάνεται η κόπωση, η αναίτια αύξηση του σωματικού βάρους, η τριχόπτωση, η ξηρότητα των μαλλιών και του δέρματος, η δυσκοιλιότητα, η ευαισθησία στο κρύο, το πρήξιμο στο πρόσωπο, η τραχύτητα της φωνής, ο μυϊκός πόνος, η κακή διάθεση, η αποδυνάμωση της μνήμης κ.ά.
3. Επιπλοκές στην εγκυμοσύνη ή αναπτυξιακές διαταραχές στο παιδί
Στις γυναίκες, η έλλειψη ιωδίου συνδέεται στενά με επιπλοκές όπως η υπογονιμότητα, οι επαναλαμβανόμενες αποβολές, ο πρόωρος τοκετός, η θνησιγένεια (γέννηση νεκρού) και οι συγγενείς ανωμαλίες στο μωρό.
Τα μωρά των οποίων οι μητέρες παρουσίαζαν έλλειψη ιωδίου κατά την εγκυμοσύνη ή την περίοδο του θηλασμού ενδέχεται να παρουσιάσουν νοητικά ελλείμματα, καθυστέρηση στην ανάπτυξή τους ή διαταραχές του λόγου και της ακοής. Η ήπια έως μέτρια έλλειψη ιωδίου συνδέεται επίσης με τον αυξημένο κίνδυνο για ΔΕΠΥ στα παιδιά.
Ποια είναι η συνιστώμενη ημερήσια δόση ιωδίου
Οι ενήλικες (άντρες και γυναίκες) χρειάζονται καθημερινά περίπου 150 mcg ιωδίου. Στην εγκυμοσύνη, οι ανάγκες του γυναικείου οργανισμού σε ιώδιο αυξάνονται και φτάνουν τα 220 mcg την ημέρα, ενώ η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη είναι ακόμη μεγαλύτερη κατά τον θηλασμό και φτάνει τα 290 mcg την ημέρα.
Ενδεικτικά, μία μερίδα μπακαλιάρος 85 γραμμαρίων παρέχει 63-99 mcg ιωδίου, ενώ ένα ποτήρι γάλα (περίπου 240 ml) μπορεί να περιέχει από 88 έως 168 mcg ιωδίου. Το ιωδιούχο αλάτι μπορεί να καλύψει τη συνιστώμενη ημερήσια δόση των 150 mcg ιωδίου σε ποσότητα που ισοδυναμεί με μόλις μισή κουταλιά του γλυκού.
Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας σε περίπτωση που εκδηλώνετε ανησυχητικά συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν έλλειψη ιωδίου στον οργανισμό ή διαταραχή της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα.
ΠΗΓΗ: www.onmed.gr , prevention.com, healthline.com
