Η ελληνική κυβέρνηση εισάγει νέα μέτρα για τη ρύθμιση της πώλησης ελαιολάδου απευθείας από τους παραγωγούς στους καταναλωτές, με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας, τη μείωση της φοροδιαφυγής και την προώθηση της τυποποίησης.
«Αν παίρνεις το λάδι από κατά κύριο επάγγελμα αγρότη, είναι παράνομο. Αν το παίρνετε από ετεροεπαγγελματία, δεν είναι παράνομο» τόνισε το πρωί της Κυριακής 12/1 ο ελαιοπαραγωγός και αντιπρόεδρος ένωσης αγροτικού συνεταιρισμού Ηρακλείου, Μύρων Χιλετζάκης, μιλώντας στο MEGA.
«Υπάρχουν κάποιοι πολίτες που έχουν φύγει από τα χωριά τους, έχουν τα κτήματα στο χωριό και τα έχουν δώσει σε κάποιους και τους λένε καλλιέργησέ τα και στέλνε μου δυο τενεκέδες λαδί. Αυτό πλέον θα είναι παράνομο» δήλωσε.
«Το ερώτημα είναι όμως το εξής: εφαρμόζονται οι νόμοι στη χώρα μας; Γιατί και το 2017 είδαμε έναν νόμο πάλι στο ελαιόλαδο που να λέει στην εστίαση ότι θα πρέπει να υπάρχουν ατομικές μερίδες ελαιόλαδου, να είναι συσκευασμένο το λάδι κτλ. εφαρμόστηκε αυτός ο νόμος; Δεν εφαρμόστηκε» είπε κλείνοντας.
Τα μέτρα που φαίνεται να εξετάζει η κυβέρνηση είναι τα εξής:
Σε πρώτο χρόνο οι παραγωγοί θα οφείλουν να συμπληρώνουν ψηφιακό δελτίο αποστολής
Σε δεύτερο χρόνο θα πρέπει να υποβάλουν δήλωση συγκομιδής, ώστε να υπάρχει σαφής εικόνα για τα κιλά ελαιοκάρπου που φεύγουν από τον ελαιώνα και τα λίτρα ελαιολάδου που παίρνει ο αγρότης από το ελαιοτριβείο.
Σχεδιάζεται η υλοποίηση ψηφιακής δήλωσης παραγωγής και τυποποίησης ελαιολάδου και ελιάς που θα αφορά στα ελαιοτριβεία, τα τυποποιητήρια και τα συσκευαστήρια της χώρας.
Πώς θα συντάσσεται το ψηφιακό δελτίο αποστολής για το λάδι
Το ψηφιακό δελτίο αποστολής θα συμπληρώνεται μετά την επεξεργασία του καρπού.
Ο υπεύθυνος του ελαιοτριβείου θα δηλώνει στην εφαρμογή myDATA, όχι μόνο το χρηματικό αντίτιμο που έλαβε από τον παραγωγό, όπως γίνεται σήμερα, αλλά και την ποσότητα του παραγόμενου ελαιόλαδου
Έτσι, στο ΑΦΜ του ελαιοπαραγωγού θα αντιστοιχεί η ποσότητα που έχει στη διάθεσή του, μέρος της οποίας θα πρέπει να δικαιολογεί με τιμολόγια πώλησης.
Από την 1η Ιανουαρίου 2025, οι παραγωγοί υποχρεούνται να ακολουθούν συγκεκριμένες διαδικασίες, ενώ επιβάλλονται πρόστιμα σε περιπτώσεις παραβίασης των κανόνων.
Το Πρόβλημα της Ανεξέλεγκτης Διακίνησης
Η πρακτική πώλησης “χύμα” ελαιολάδου σε τενεκέδες είναι βαθιά ριζωμένη στην ελληνική κοινωνία.
Οι καταναλωτές προτιμούν να αγοράζουν ελαιόλαδο απευθείας από τους παραγωγούς, θεωρώντας το πιο φρέσκο, αγνό και οικονομικό σε σχέση με το τυποποιημένο προϊόν.
Ωστόσο, αυτή η διαδικασία γίνεται συχνά χωρίς την έκδοση παραστατικών, με αποτέλεσμα:
Φοροδιαφυγή: Η έλλειψη παραστατικών οδηγεί σε απώλεια φορολογικών εσόδων για το κράτος.
Προβλήματα ιχνηλασιμότητας: Δεν υπάρχει σαφής εικόνα για την προέλευση και την ποιότητα του ελαιολάδου.
Αδυναμία ελέγχου ποιότητας: Οι αρμόδιες αρχές δυσκολεύονται να διασφαλίσουν ότι το ελαιόλαδο πληροί τα απαιτούμενα πρότυπα.
Τα Νέα Μέτρα
Η κυβέρνηση, σε συνεργασία με τα Υπουργεία Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης, έχει σχεδιάσει μια σειρά μέτρων που στοχεύουν στη ρύθμιση της διαδικασίας πώλησης ελαιολάδου:
Ψηφιακό Δελτίο Αποστολής:
Οι παραγωγοί υποχρεούνται να συμπληρώνουν ψηφιακό δελτίο αποστολής κατά τη μεταφορά του ελαιολάδου.
Το δελτίο θα περιλαμβάνει πληροφορίες για την ποσότητα, την προέλευση και τον προορισμό του ελαιολάδου.
Δήλωση Συγκομιδής:
Οι παραγωγοί θα πρέπει να δηλώνουν τα κιλά ελαιοκάρπου που συλλέγουν και τα λίτρα ελαιολάδου που παράγουν στο ελαιοτριβείο.
Η διαδικασία αυτή θα συμβάλλει στη δημιουργία σαφούς εικόνας για την παραγωγή.
Ψηφιακό Μητρώο Τυποποιητηρίων και Συσκευαστηρίων:
Θα δημιουργηθεί μητρώο που θα περιλαμβάνει όλα τα τυποποιητήρια και συσκευαστήρια ελαιολάδου.
Κάθε συσκευασία ελαιολάδου θα φέρει μοναδικό αλφαριθμητικό κωδικό έγκρισης, εξασφαλίζοντας την ιχνηλασιμότητα.
Έλεγχοι στα Ελαιοτριβεία:
Θα ενισχυθεί ο έλεγχος στα ελαιοτριβεία για να διασφαλιστεί ότι οι παραγωγοί συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις τους.
Ψηφιακή Δήλωση Παραγωγής και Τυποποίησης:
Οι παραγωγοί, τα ελαιοτριβεία, τα τυποποιητήρια και τα συσκευαστήρια θα υποχρεούνται να καταχωρούν τις ποσότητες που διακινούν σε ψηφιακή πλατφόρμα.
Οι Κυρώσεις
Η μη συμμόρφωση με τα νέα μέτρα θα επιφέρει αυστηρές κυρώσεις. Για παράδειγμα, η μεταφορά τενεκέδων χωρίς δελτίο αποστολής θα επιφέρει πρόστιμα που μπορεί να φτάσουν τις 5.000 ευρώ.
Οι έλεγχοι θα είναι εντατικοί, ενώ οι παραβάτες θα αντιμετωπίζουν και άλλες νομικές συνέπειες.
Οικονομικές Επιπτώσεις για Παραγωγούς και Καταναλωτές
Οι παραγωγοί εκφράζουν ανησυχίες για την αύξηση της γραφειοκρατίας και το ενδεχόμενο αύξησης του κόστους παραγωγής.
Η απαίτηση για τυποποίηση και η επιβολή ελέγχων πιθανώς να αυξήσουν το κόστος, το οποίο θα μετακυληθεί στους καταναλωτές.
Από την άλλη, οι καταναλωτές ενδέχεται να αντιμετωπίσουν αυξήσεις στις τιμές του ελαιολάδου, καθώς η τιμή του τυποποιημένου προϊόντος είναι ήδη υψηλότερη από αυτή του “χύμα”.
Ο Ρόλος της Τυποποίησης
Η προώθηση της τυποποίησης αποτελεί βασικό στόχο της κυβέρνησης. Η τυποποίηση συμβάλλει:
Στη διασφάλιση της ποιότητας και της ασφάλειας του ελαιολάδου.
Στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού ελαιολάδου στις διεθνείς αγορές.
Στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας του προϊόντος.
Ωστόσο, η μετάβαση από την παραδοσιακή πρακτική στην τυποποίηση απαιτεί χρόνο, επενδύσεις και εκπαίδευση των παραγωγών.
Οι Αντιδράσεις
Η ανακοίνωση των μέτρων έχει προκαλέσει ανάμεικτες αντιδράσεις:
Οι παραγωγοί: Πολλοί παραγωγοί ανησυχούν ότι τα νέα μέτρα θα αυξήσουν τη γραφειοκρατία και θα μειώσουν τα περιθώρια κέρδους τους.
Οι καταναλωτές: Υπάρχει προβληματισμός για την πιθανή αύξηση της τιμής του ελαιολάδου.
Οι αρμόδιες αρχές: Υποστηρίζουν ότι τα μέτρα είναι απαραίτητα για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και την προστασία της ποιότητας του προϊόντος.
Η εφαρμογή των νέων μέτρων αποτελεί σημαντική πρόκληση για την ελληνική ελαιοπαραγωγή.
Παρόλο που τα μέτρα αποσκοπούν στη βελτίωση της διαφάνειας, της ιχνηλασιμότητας και της ποιότητας, είναι απαραίτητο να ληφθούν υπόψη οι ανάγκες των παραγωγών και των καταναλωτών.
Η επιτυχής εφαρμογή τους εξαρτάται από τη σωστή ενημέρωση, την υποστήριξη των παραγωγών και τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Έτσι, η ελληνική ελαιοπαραγωγή μπορεί να εξελιχθεί σε έναν πιο ανταγωνιστικό και βιώσιμο τομέα, διατηρώντας παράλληλα την παραδοσιακή της ταυτότητα.
