Παρόλο πού υπάρχουν πολλές και πρόσφατες μελέτες σχετικά με τις συνήθειες του τρόπου ζωής που συμβάλουν στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης του καρκίνου, οι άνθρωποι μπορεί να ακούν θεωρίες που ίσως μειώσουν το κίνητρό τους να κάνουν τις αλλαγές αυτές, λόγω των ισχυρισμών ότι ο καρκίνος είναι κληρονομική ασθένεια ή η εμφάνισή του αποδίδεται στη μοιραία κακή τύχη κάποιου.
Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις μελέτες που υποστηρίζουν την αλλαγή της διατροφής για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης της νόσου, η οποία όμως απαιτεί την τήρηση κάποιων περιορισμών που πολλοί τους βρίσκουν αβάσιμους. Μελέτες έδειξαν με ένα μαθηματικό μοντέλο ότι ο ρυθμός των γενετικών μεταλλάξεων σε διαφορετικούς ιστούς συσχετίζεται έντονα με τον αριθμό και τη συχνότητα των κυτταρικών διαιρέσεων, υποδεικνύοντας ότι πολλοί εμφανίζουν καρκίνο αυθόρμητα και όχι εξαιτίας της κληρονομικότητας.
Πολλά μέσα μαζικής ενημέρωσης και πληροφόρησης συχνά ερμηνεύουν αυτό ως απόδειξη για το ότι ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου οφείλεται σε τυχαίες μεταλλάξεις, ή απλά σε κακή τύχη. Ωστόσο, αυτή η άποψη υπεραπλουστεύει την πολύπλοκη διαδικασία ανάπτυξης του καρκίνου. Ακόμα και όταν το DNA έχει υποστεί βλάβη, το σώμα έχει μηχανισμούς για να το επιδιορθώσει, καθώς και τρόπους για την αναγνώριση των κύτταρων που νοσούν, και την καταστροφή τους, μέσω της απόπτωσης. Επιπλέον, επιγενετικές μεταβολές στη γονιδιακή έκφραση μπορούν να συμβούν χωρίς αλλαγή στο ίδιο DNA. Διατροφικοί παράγοντες θα μπορούσαν να επηρεάσουν όλες αυτές τις διαδικασίες.
Οι όροι “γενετικός» και “κληρονομικός» δεν είναι ταυτόσημοι. Ο καρκίνος μπορεί να θεωρηθεί γενετική ασθένεια από το γεγονός ότι αναπτύσσεται εξαιτίας αλλαγών στα γονίδια, κυρίως εκείνων που ρυθμίζουν την κυτταρική ανάπτυξη και την αναπαραγωγή. Ωστόσο, κάποιος κληρονομώντας γενετικές μεταλλάξεις αυξάνεται άμεσα ο κίνδυνος μόνο περίπου στο 5% έως 10% όλων των καρκίνων.
Γενετικές αλλαγές συσσωρεύονται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής από αυθόρμητες μεταλλάξεις και βλάβες από την έκθεση στα διάφορα καρκινογόνα, και μερικές από αυτές τις αλλαγές μπορεί να λειτουργήσουν μαζί για να ξεκινήσει ή να προωθηθεί η ανάπτυξη του καρκίνου. Ο καρκίνος που φαίνεται να “τρέχει στην οικογένεια» μπορεί να υποδηλώνει: ένα σύνδρομο που περιλαμβάνει κληρονομουμένες μεταλλάξεις, αλλά επίσης μπορεί να αντιπροσωπεύει και τα αποτελέσματα ενός κοινού περιβάλλοντος διαβίωσης ή κοινές επιλογές στον τρόπο ζωής.
Έρευνες καθορίζουν επίσης ένα ευρύ φάσμα μονονουκλεοτιδικών πολυμορφισμών, με διακυμάνσεις της αλληλουχίας του DNA που συμβαίνουν με αναγνωρισμένη συχνότητα επηρεάζοντας μερικούς ανθρώπους περισσότερο από άλλους, και προκαλούνται λόγω επιλογών του τρόπου ζωής, αυξάνοντας ή μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
Ακόμη και για τους ανθρώπους που έχουν κληρονομήσει ένα από τα γονίδια υψηλής επικινδυνότητας στοιχεία δείχνουν ότι οι επιλογές στον τρόπο ζωής και της διατροφής μπορεί να είναι ευεργετικές. Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη έρευνα.
ΠΗΓΗ: www.karafillides.gr, boro
