Το σαμιαμίδι, αυτή η μικρή, ευέλικτη σαυρίτσα που εμφανίζεται στα σπίτια μας τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού, υπήρξε για αιώνες ένας ιδιαίτερος κάτοικος του παραδοσιακού ελληνικού σπιτιού.
Οι παλιότερες γενιές το θεωρούσαν καλό οιωνό, ένα προστατευτικό «στοιχειό» που έφερνε τύχη και ευημερία.
Σε αντίθεση με τον τρόμο που προκαλεί σε πολλούς σύγχρονους ανθρώπους, οι παλιοί το υποδέχονταν με χαρά, γνωρίζοντας ότι όχι μόνο ήταν ακίνδυνο, αλλά και ωφέλιμο.
Η λαϊκή παράδοση και το σαμιαμίδι
Στα παλιά ελληνικά σπίτια, κάθε μικρό σαμιαμίδι είχε σχεδόν τη θέση ενός μέλους της οικογένειας.
Οι γιαγιάδες και οι παππούδες του έδιναν ονόματα, το παρακολουθούσαν όταν περιφερόταν στους τοίχους και στα ταβάνια και συχνά του μιλούσαν.
Υπήρχε η πεποίθηση ότι όποιο σπίτι φιλοξενούσε ένα σαμιαμίδι θα είχε καλή τύχη, αφθονία και προστασία από κακοτυχίες.
Αντίθετα, η απουσία του ή, ακόμα χειρότερα, ο θάνατός του θεωρούνταν κακός οιωνός.
Η λαϊκή σοφία δεν ήταν αβάσιμη. Οι άνθρωποι της υπαίθρου, που ζούσαν πιο κοντά στη φύση, γνώριζαν ότι το σαμιαμίδι είναι σύμμαχος του ανθρώπου, καθώς τρέφεται με βλαβερά έντομα όπως κουνούπια, μύγες και αράχνες.
Έτσι, η παρουσία του μέσα στο σπίτι δεν ήταν απλώς συμβολική, αλλά είχε και πρακτικά οφέλη.
Μια εντυπωσιακή ικανότητα
Μία από τις πιο εντυπωσιακές ικανότητες του σαμιαμιδιού είναι η αυτό-ακρωτηριαστική του ιδιότητα: αν νιώσει απειλή, μπορεί να αποχωριστεί την ουρά του, η οποία συνεχίζει να κινείται για λίγα δευτερόλεπτα, αποσπώντας την προσοχή του θηρευτή του.
Στη συνέχεια, η ουρά ξαναγεννιέται, επιτρέποντας στο σαμιαμίδι να επιβιώσει.
Αυτή η μοναδική δυνατότητα εντυπωσίαζε τα παιδιά των παλιών εποχών, που συχνά κυνηγούσαν τα μικρά ερπετά για να παρακολουθήσουν αυτό το φαινόμενο.
Η αντίδραση των σύγχρονων ανθρώπων
Σήμερα, το σαμιαμίδι έχει χάσει τη θέση που είχε στις καρδιές των ανθρώπων. Πολλοί, μόλις το αντικρίσουν, τρομάζουν και προσπαθούν να το διώξουν ή, ακόμα χειρότερα, να το σκοτώσουν.
Αυτή η αλλαγή στη στάση απέναντί του είναι ενδεικτική μιας γενικότερης αποξένωσης του σύγχρονου ανθρώπου από τη φύση.
Ενώ παλαιότερα τα σπίτια ήταν πιο ανοιχτά προς το περιβάλλον, σήμερα έχουν γίνει αποστειρωμένα κουτιά, όπου κάθε μορφή ζωής θεωρείται εισβολέας.
Η τρομοκρατημένη αντίδραση των σημερινών ανθρώπων μπροστά σε ένα τόσο μικρό και ακίνδυνο ζώο μοιάζει παράδοξη.
Μήπως τελικά αυτή η απομάκρυνση από τη φύση έχει στερήσει από τα σπίτια μας την αρμονία και τη ζεστασιά που κάποτε τα χαρακτήριζε;
Το οικολογικό όφελος
Το σαμιαμίδι δεν είναι μόνο σύμβολο τύχης και παράδοσης, αλλά και ένα φυσικό εντομοκτόνο.
Σε μια εποχή όπου η χρήση χημικών για την καταπολέμηση των εντόμων έχει επιβαρύνει το περιβάλλον και την υγεία μας, η παρουσία του στα σπίτια θα μπορούσε να είναι μια φιλική προς τη φύση λύση.
Τρώγοντας κουνούπια, αράχνες και άλλα βλαβερά έντομα, το σαμιαμίδι συμβάλλει στην οικολογική ισορροπία.
Ίσως ήρθε η στιγμή να ξανασκεφτούμε τη στάση μας απέναντι στο σαμιαμίδι.
Αντί να το αντιμετωπίζουμε ως απειλή, μπορούμε να το δούμε ως έναν παλιό φίλο που επιστρέφει να μας υπενθυμίσει ότι η φύση και το σπίτι μπορούν να συνυπάρχουν.
Ας ακολουθήσουμε το παράδειγμα των προγόνων μας, που αναγνώριζαν την αξία του και το θεωρούσαν προστάτη της οικογενειακής εστίας.
Η επόμενη φορά που θα δείτε ένα σαμιαμίδι να σκαρφαλώνει στον τοίχο σας, μην το σκοτώσετε!
Παρατηρήστε το, δώστε του ένα όνομα, απολαύστε τη μοναδικότητά του. Ίσως, μέσα από αυτό, να ανακαλύψετε ξανά τη χαμένη γοητεία του παλιού ελληνικού σπιτιού.
