Τα τελευταία χρόνια, η νοθεία σε βότανα και μπαχαρικά έχει αναδειχθεί σε ένα σοβαρό πρόβλημα παγκοσμίως.
Παρά τα αυστηρά ρυθμιστικά πρότυπα και τους ελέγχους που εφαρμόζονται από διάφορους οργανισμούς, η συχνότητα της απάτης και της νοθείας αυξάνεται διαρκώς.
Η ρίγανη καταλαμβάνει την πρώτη θέση ως το πιο νοθευμένο βότανο, ενώ και άλλα δημοφιλή μπαχαρικά, όπως το πιπέρι, το κύμινο, ο κουρκουμάς και η πάπρικα, εμφανίζονται συχνά νοθευμένα στην αγορά.
Αιτίες Νοθείας
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που οδηγούν τους παραποιητές να νοθεύουν τα μπαχαρικά.
Ένας από τους σημαντικότερους είναι η υψηλή διατροφική αξία και οι ευεργετικές επιδράσεις των μπαχαρικών στην υγεία, οι οποίες έχουν οδηγήσει στην αυξημένη ζήτηση και, κατά συνέπεια, στην αύξηση των τιμών τους.
Επιπλέον, η μορφή τους (κυρίως σε σκόνη) τα καθιστά πιο ευάλωτα σε πρακτικές απάτης, ενώ το εκτεταμένο διεθνές εμπόριο τους δημιουργεί πρόσθετες προκλήσεις στον ποιοτικό έλεγχο.
Τύποι Νοθείας
Η νοθεία των μπαχαρικών μπορεί να πάρει διάφορες μορφές:
Προσθήκη ξένων ή φθηνότερων συστατικών: Χρησιμοποιούνται φθηνότερα υλικά για να αυξηθεί το βάρος και να μειωθεί το κόστος παραγωγής.
Απομίμηση και παραποίηση προέλευσης: Παραβιάζονται δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, όπως στις περιπτώσεις ΠΟΠ και ΠΓΕ.
Λανθασμένη επισήμανση και έγγραφα: Προϊόντα χαμηλότερης ποιότητας πωλούνται ως ανώτερης ποιότητας, εξαπατώντας τους καταναλωτές.
Χρήση μη εγκεκριμένων συνθετικών χρωμάτων: Πολλά μπαχαρικά περιέχουν μη εγκεκριμένες βαφές για να φαίνονται πιο ελκυστικά.
Στατιστικά και Ανιχνεύσεις Νοθείας
Σύμφωνα με στοιχεία από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ταχείας Ειδοποίησης για Τρόφιμα (RASFF), τα τελευταία 33 χρόνια καταγράφηκαν 3.112 περιστατικά νοθείας σε βότανα και μπαχαρικά.
Από αυτά, το 25,6% αφορούσε νοθεία και απάτη, ενώ οι πιο συχνές παραβάσεις σχετίζονταν με τη χρήση μη εγκεκριμένων βαφών.
Η πιο εκτεταμένη έρευνα πραγματοποιήθηκε το 2021 από την ΕΕ σε 23 χώρες, όπου αναλύθηκαν 1.885 δείγματα διαφόρων μπαχαρικών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 17% των δειγμάτων ήταν νοθευμένα.
Συγκεκριμένα:
Ρίγανη: Το 48% των δειγμάτων περιείχε ξένα φυτικά υλικά, όπως ελιά, μαντζουράνα, μυρτιά, μέντα, θυμάρι και φασκόμηλο.
Πιπέρι: Το 17% των δειγμάτων βρέθηκε νοθευμένο με άμυλο ρυζιού, φαγόπυρο και σπόρους μουστάρδας.
Κύμινο: Νοθεύτηκε με κόλιανδρο, μουστάρδα, λιναρόσπορο και σπόρους κολοκύθας.
Σαφράν: Περιείχε άλλα φυτικά υλικά, όπως κρόκο και κατιφέ.
Κουρκουμάς: Νοθεύτηκε με πάπρικα, καλαμπόκι, ρύζι και άμυλο βρώμης.
Πάπρικα: Το 6% των δειγμάτων περιείχε καλαμπόκι, καρότο, ντομάτα, ηλιόσπορους, σκόρδο ή κρεμμύδι.
Επιπτώσεις στην Υγεία
Η νοθεία σε μπαχαρικά μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην υγεία των καταναλωτών, ειδικά για άτομα με αλλεργίες.
Έχουν εντοπιστεί αλλεργιογόνα σε διάφορα μπαχαρικά, όπως:
Πρωτεΐνη φιστικιού και αμυγδάλου στο κύμινο.
Καζεΐνη (πρωτεΐνη γάλακτος) και ωολευκωματίνη (πρωτεΐνη αυγού) στη σκόνη κάρυ.
Γλουτένη στο τσίλι και στο κύμινο.
Η παρουσία αυτών των ουσιών μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις, από ήπιες ενοχλήσεις έως αναφυλαξία, που μπορεί να αποβεί απειλητική για τη ζωή.
Πώς να Προστατευτούμε ως Καταναλωτές
Οι καταναλωτές δύσκολα μπορούν να ανιχνεύσουν άμεσα αν τα μπαχαρικά που αγοράζουν είναι νοθευμένα.
Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα μέτρα που μπορούν να λάβουν για να μειώσουν τον κίνδυνο:
Αγορά από αξιόπιστους προμηθευτές: Επιλέξτε συσκευασμένα προϊόντα από γνωστές και πιστοποιημένες μάρκες.
Έλεγχος ετικετών και πιστοποιήσεων: Βεβαιωθείτε ότι το προϊόν φέρει ετικέτες ποιότητας και ασφάλειας.
Αποφυγή πολύ φθηνών προϊόντων: Οι εξαιρετικά χαμηλές τιμές είναι συχνά ένδειξη πιθανής νοθείας.
Χρήση οργανοληπτικής αξιολόγησης: Γνωρίστε καλά τη μυρωδιά, το χρώμα και τη γεύση των μπαχαρικών για να εντοπίζετε τυχόν ασυνήθιστες διαφορές.
Η νοθεία στα μπαχαρικά αποτελεί σοβαρό πρόβλημα που επηρεάζει τόσο την οικονομία όσο και την υγεία των καταναλωτών.
Η αυστηρότερη εφαρμογή των ελέγχων και η ενημέρωση του κοινού είναι απαραίτητες για την καταπολέμηση αυτής της πρακτικής.
Οι καταναλωτές πρέπει να είναι προσεκτικοί στις αγορές τους και να εμπιστεύονται μόνο αξιόπιστους προμηθευτές, προκειμένου να απολαμβάνουν τα αγαπημένα τους μπαχαρικά με ασφάλεια και ποιότητα.
