Το παρεξηγημένο χαρούπι ή “σοκολάτα της Κατοχής», πέρα από τη γλυκιά του γεύση, είναι εξαιρετικά πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά. Ας το ανακαλύψουμε!
Η χαρουπιά, γνωστή και ως “ξυλοκερατιά» (από την αρχαιοελληνική λέξη “κεράτιον»), είναι ένα αειθαλές μακρόβιο δέντρο που φυτρώνει σε παράκτιες περιοχές της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Ο καρπός της είναι το χαρούπι, το οποίο μοιάζει με σκληρό φασόλι. Έχει σκούρο καφέ χρώμα (όταν είναι ώριμο) και περιέχει σκληρούς σπόρους στο εσωτερικό του. Για πολλά χρόνια, το χαρούπι χρησιμοποιήθηκε ως ζωοτροφή, αλλά σε περιόδους πολέμων ήταν αυτό που έθρεψε -χάρη στην υψηλή διατροφική του αξία- ολόκληρους πληθυσμούς, οι οποίοι δεν είχαν πρόσβαση σε άλλα τρόφιμα. Έτσι, και στη χώρα μας την περίοδο της Κατοχής δόθηκε στο χαρούπι ο χαρακτηρισμός “σοκολάτα της Κατοχής», χάρη στη γλυκιά γεύση του. Σήμερα, επιτέλους ο ταπεινός καρπός κάνει την επανεμφάνισή του και κερδίζει τις εντυπώσεις.
Η διατροφική του ταυτότητα Το χαρούπι αποτελεί πλούσια πηγή ασβεστίου (περιέχει διπλάσια ποσότητα από το γάλα), ενώ δεν περιέχει οξαλικό οξύ (όπως π.χ. η σοκολάτα), που παρεμποδίζει την αφομοίωση του ασβεστίου από τον οργανισμό. Επιπλέον, περιέχει υδατάνθρακες, μαγνήσιο, σίδηρο, κάλιο, βιταμίνες Α, Β1 και Β2, φυτικές πρωτεΐνες, καθώς και πολυφαινόλες και τανίνες, που έχουν αντιοξειδωτική δράση, πηκτίνη και λιγνίνη, ενώ δεν περιέχει γλουτένη, επομένως είναι ιδανικό για άτομα με δυσανεξία στη γλουτένη. Οι θερμίδες του είναι 60% λιγότερες από αυτές της σοκολάτας.
Πού το βρίσκουμε Σε καταστήματα βιολογικών προϊόντων ως χαρουπάλευρο ή χαρουπόμελο, ενώ κυκλοφορεί και υποκατάστατο καφέ από χαρούπι. Ωμά χαρούπια βρίσκουμε στην αγορά ή μαζεύουμε το καλοκαίρι, αν βρεθούμε στην Κρήτη ή στη Νότια Ελλάδα.
Πώς μας ωφελεί;
- Βοηθά στην πέψη: Χάρη στην πηκτίνη και τη λιγνίνη που περιέχει, η κατανάλωσή του βοηθά στην πέψη και στην καλή λειτουργία του εντέρου.
- Προστατεύει την καρδιά: Έρευνες δείχνουν ότι η κατανάλωσή του συμβάλλει στη μείωση των επιπέδων της ολικής χοληστερίνης, καθώς και εκείνων της “κακής» (LDL) χοληστερίνης.
- Δρα κατά του βήχα.
- Θεωρείται ότι το χαρούπι (με τη μορφή χαρουπόμελου) ανακουφίζει από τον βήχα και τα συμπτώματα του κρυολογήματος.
- Καταπολεμά τη διάρροια: Το χαρούπι χρησιμοποιείται παραδοσιακά για την αντιμετώπιση της διάρροιας, τόσο σε ενηλίκους όσο και σε παιδιά.
- Δρα κατά της οστεοπόρωσης: Λόγω της μεγάλης περιεκτικότητάς του σε ασβέστιο, το χαρουπόμελο, θεωρείται ότι συμβάλλει στην πρόληψη της οστεοπόρωσης.
Από το χαρούπι στο καράτι Οι σπόροι του χαρουπιού, λόγω του εντυπωσιακά σταθερού βάρους τους, χρησιμοποιούνταν στην αρχαιότητα ως μονάδα μέτρησης του βάρους για τον χρυσό και τις πολύτιμες πέτρες. Από το αρχαίο, λοιπόν, “κεράτιον», προήλθε το “καράτι».
Το χαρούπι σε 2 ρόλους
Χαρουπάλευρο Αποτελεί ένα υγιεινό αλεύρι, το οποίο μπορεί να αντικαταστήσει σε συνταγές τη σοκολάτα ή το κακάο στην ίδια ακριβώς ποσότητα. Το χρησιμοποιούμε για να φτιάξουμε μπισκότα, κέικ, μερέντα από χαρούπι και άλλα γλυκά, αλλά και ψωμί, κριτσίνια και παξιμάδια. Πώς φτιάχνεται: Ανοίγουμε τα χαρούπια με τη βοήθεια μιας πένσας και αφαιρούμε τους σπόρους. Απλώνουμε τους άδειους πλέον λοβούς σε ταψί και τους βάζουμε στον φούρνο στη χαμηλότερη θερμοκρασία ολόκληρη τη νύχτα για να αποξηρανθούν. Την επόμενη μέρα, τους χτυπάμε στο μπλέντερ μέχρι να γίνουν σκόνη. Αποθηκεύουμε το αλεύρι σε αεροστεγή συσκευασία μέχρι έναν χρόνο.
Χαρουπόμελο Πρόκειται για το σιρόπι που προκύπτει από το βράσιμο των χαρουπιών, μοιάζει με μέλι και η γεύση του θυμίζει σοκολάτα και καραμέλα μαζί! Είναι εξαιρετικά θρεπτικό, δεν περιέχει καφεΐνη και είναι ιδανικό για αλλεργικούς στη σοκολάτα. Μπορούμε να το απολαύσουμε όπως το μέλι (π.χ. πάνω στη φρυγανιά μας), να το χρησιμοποιήσουμε ως φυσικό γλυκαντικό σε κέικ, μπισκότα, τηγανίτες, λουκουμάδες, παγωτό, παξιμάδια και ψωμί ή να το προσθέσουμε σε ντρέσινγκ για σαλάτες, μαρινάδες και σάλτσες για κρέας. Πώς φτιάχνεται (για βάζο 250 ml):
Υλικά 1 κιλό χαρούπια 2,5 λίτρα νερό
Εκτέλεση 1. Πλένουμε τα χαρούπια και τα κόβουμε με τη βοήθεια ενός κόφτη σε κομματάκια (περίπου 2 εκ.). 2. Τα βάζουμε σε κατσαρόλα και προσθέτουμε το νερό (πρέπει να τα καλύπτει κατά 2 δάχτυλα) και τα αφήνουμε να βράσουν για 5΄. 3. Κατεβάζουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά και αφήνουμε τα χαρούπια για τουλάχιστον 24 ώρες (ιδανικά 48) να βγάλουν το μέλι τους. 4. Σουρώνουμε και βράζουμε το μείγμα σε μέτρια θερμοκρασία, μέχρι να αποκτήσει την επιθυμητή υφή (ούτε πολύ πυκνό, ούτε αραιό, λίγο πιο ρευστό από το μέλι). 5. Αποθηκεύουμε το χαρουπόμελο σε γυάλινο βάζο. Διατηρείται για περίπου 12 μήνες.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΝ κ. ΧΑΡΗ ΔΗΜΟΣΘΕΝΟΠΟΥΛΟ, MMedSci.SRD, κλινικό διαιτολόγο–βιολόγο, μέλος του Δ.Σ. της Εταιρείας Μελέτης Παραγόντων Κινδύνου για Αγγειακά Νοσήματα (Ε.Μ.Πα.Κ.Α.Ν.).
