Τα πλαστικά είναι παντού γύρω μας. Χρησιμοποιούνται στα πάντα, από το πιο καθημερινό αντικείμενο στο σπίτι μέχρι και τα αντικείμενα που ακουμπάμε κάθε μέρα στην δουλειά. Αποτελούν συχνά και μέρος της συσκευασίας που περιβάλλει τρόφιμα και ποτά.
Τα πλαστικά παράγονται από μια σειρά χημικών προϊόντων και με διάφορους τρόπους. Έχουν συνδεθεί με τη σύγχρονη ζωή, αντικαθιστώντας σταδιακά το ξύλο, το μέταλλο και άλλα πιο ακριβά και λιγότερο ανθεκτικά υλικά.
Μια ομάδα χημικών ουσιών που συχνά συναντώνται στα πλαστικά είναι οι φθαλικές ενώσεις. Αυτές αυξάνουν την ευκαμψία, τη διαφάνεια, την ανθεκτικότητα και τη μακροζωία των πλαστικών. Οι φθαλικές ενώσεις χρησιμοποιούνται συνήθως σε συσκευασίες τροφίμων και φαρμάκων, καθώς και σε παιχνίδια και ιατρικές συσκευές.
Τα τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει γίνει μεγάλη συζήτηση σχετικά με την ασφάλεια των φθαλικών ενώσεων στα πλαστικά και, ως εκ τούτου, σταδιακά αντικαθίστανται σε πολλά προϊόντα στον Καναδά, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, δεν υπάρχουν οριστικά αποδεικτικά στοιχεία ότι οι φθαλικές ενώσεις προκαλούν σοβαρή ασθένεια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα εκατομμύρια τόνοι φθαλικών ενώσεων να εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται παγκοσμίως κάθε χρόνο.
Πλαστικά: Φθαλικές ενώσεις και ασθένειες στο προσκήνιο
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Environmental Research αναθεωρεί εκ νέου τη σχέση μεταξύ των φθαλικών ενώσεων και της μακροχρόνιας καλής υγείας. Οι ερευνητές ήταν από το Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας και το Ινστιτούτο Υγείας και Ιατρικών Ερευνών της Νότιας Αυστραλίας. Επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας ήταν ο αναπληρωτής καθηγητής Zumin Shi, από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αδελαΐδας.
Σε αυτή την μελέτη, η οποία είναι η πρώτη που εξέτασε την έκθεση των ανδρών στο φθαλικό άλας, ελήφθησαν δεδομένα από 1.500 άνδρες. Οι φθαλικές ενώσεις ανιχνεύθηκαν στο 99,6% των ανδρών ηλικίας 35 ετών και άνω.
Αυτό συμφωνεί με προηγούμενες έρευνες που δείχνουν ότι η ηλικία και ο δυτικός τρόπος διατροφής σχετίζονται με υψηλότερες συγκεντρώσεις φθαλικών ενώσεων. Προηγούμενες μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι τα επίπεδα φθαλικού οξέος είναι υψηλότερα στους άνδρες που καταναλώνουν περισσότερα συσκευασμένα και επεξεργασμένα τρόφιμα, περισσότερα ανθρακούχα αναψυκτικά και λιγότερα φρέσκα φρούτα και λαχανικά.
Τα επίπεδα των χημικών ουσιών σε κάθε άτομο στη συνέχεια συνδυάστηκαν με χρόνιες παθήσεις.
“Βρήκαμε ότι η καρδιαγγειακή νόσος, ο διαβήτης τύπου 2 και η υψηλή αρτηριακή πίεση (σ.σ. υπέρταση) αυξήθηκαν μεταξύ εκείνων των ανδρών με υψηλότερα ολικά επίπεδα φθαλικού άλατος”. Αυτό είπε ο καθηγητής Zumin Shi.
Ακόμη και μετά την προσαρμογή των δεδομένων για να ληφθούν υπόψιν ο τρόπος ζωής και άλλοι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες, τα αποτελέσματα παρέμειναν σχετικά αμετάβλητα.
Το ίδιο συνέβη όταν ελήφθη υπόψιν και το σωματικό βάρος των συμμετεχόντων. Το 82% των ανδρών που συμμετείχαν στη μελέτη ήταν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, κάτι που είναι γνωστό ότι αυξάνει τον κίνδυνο πολλών χρόνιων ασθενειών. Τα αποτελέσματα ήταν αξιοσημείωτα ακόμη και όταν το σωματικό βάρος ελήφθη υπόψιν στους υπολογισμούς.
Οι φθαλικές ενώσεις στα πλαστικά προκαλούν χρόνιες ασθένειες;
Οι προηγούμενες έρευνες για τα επίπεδα φθαλικού εστέρα έχουν δώσει παρόμοια αποτελέσματα. Έδειξαν μια σύνδεση με τις καρδιαγγειακές παθήσεις, τον διαβήτη τύπου 2 και την υπέρταση. Ωστόσο, σε προηγούμενες μελέτες συμμετείχαν και γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι. Όπως προαναφέρθηκε, αυτή η μελέτη είναι η πρώτη που εξέτασε τη σχέση μεταξύ φθαλικών ενώσεων και χρόνιων ασθενειών μόνο σε μεσήλικες και ηλικιωμένους άνδρες.
Η τρέχουσα μελέτη δεν μπορεί να αποδείξει σχέση αιτίας – αποτελέσματος. Με άλλα λόγια, δεν είναι σαφές εάν τα υψηλότερα επίπεδα φθαλικών εστέρων προκαλούν τις χρόνιες παθήσεις, ή αν αυτά τα υψηλότερα επίπεδα είναι αποτέλεσμα διαδικασιών σχετιζόμενων με την κάθε χρόνια νόσο. Αν και, όπως εξηγεί ο καθηγητής Shi, ορισμένοι πιστεύουν ότι μπορεί να υπάρχει πράγματι αιτιώδης σύνδεση και είπε:
“Δεν κατανοούμε τους ακριβείς λόγους για τους οποίους οι φθαλικές ενώσεις συνδέονται ανεξάρτητα με τις ασθένειες. Αλλά γνωρίζουμε τις χημικές επιπτώσεις που έχουν στο ανθρώπινο ενδοκρινικό σύστημα. Αυτό ελέγχει την απελευθέρωση των ορμονών που ρυθμίζουν την ανάπτυξη του σώματος, τον μεταβολισμό και την σeξουαλική ανάπτυξη και λειτουργία”.
Οι φθαλικές ενώσεις στα πλαστικά παίζουν ρόλο και στην φλεγμονή
Παράλληλα με τη σύνδεση μεταξύ των αυξημένων επιπέδων φθαλικού και των χρόνιων ασθενειών, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα υψηλότερα επίπεδα φθαλικών ενώσεων σχετίζονται με την αύξηση των φλεγμονωδών βιοδεικτών. Αυτό το εύρημα συμφωνεί με παλαιότερες μελέτες που αποδεικνύουν τις προ-φλεγμονώδεις επιδράσεις των φθαλικών ενώσεων.
Οι χρόνιες ασθένειες, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, ο διαβήτης τύπου 2 και η υπέρταση συχνά αναφέρονται ως ασθένειες του τρόπου ζωής. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι κάποιοι παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως η καθιστική ζωή, η κακή διατροφή και το κάπνισμα, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξή τους.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, υπήρξε ενδιαφέρον να εξεταστούν και άλλοι πιθανοί περιβαλλοντικοί παράγοντες, που μπορεί να συμβάλλουν αρνητικά και η έκθεση σε φθαλικές ενώσεις είναι ένας από αυτούς.
Αν και η μελέτη αυτή μας αφήνει με περισσότερες ερωτήσεις από απαντήσεις, ο καθηγητής Shi δίνει κάποιες καλές συμβουλές, λέγοντας: “Αν και απαιτούνται περαιτέρω έρευνες, η μείωση της έκθεσης στις φθαλικές ενώσεις, όπου αυτό είναι δυνατόν, μαζί με την υιοθέτηση πιο υγιεινών τρόπων ζωής μπορεί να συμβάλει στην μείωση του κινδύνου για χρόνιες ασθένειες”.
https://www.medicalnewstoday.com
