Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) χαρακτηρίζεται από χρόνια, πολυαρθρική, αλλά και συστηματική φλεγμονή που προσβάλλει κυρίως τον αρθρικό υμένα των μικρών αρθρώσεων. Είναι μια τυπικά ισόβια αυτοάνοση νόσος με μεταβαλλόμενη πορεία.
Η φλεγμονή και η ιστική καταστροφή του αρθρικού υμένα είναι αποτέλεσμα αλληλεπιδράσεων μεταξύ των διάφορων κυττάρων (μακροφάγα, ινοβλάστες, λεμφοκύτταρα, πολυμορφοπύρηνα) και προϊόντων τους (π.χ. ένζυμα και κυτοκίνες) που συμμετέχουν στη φλεγμονώδη διεργασία.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μία από τις πιο συχνές αυτοάνοσες νόσους. Προσβάλλει το 1% του πληθυσμού των ενηλίκων παγκοσμίως, όπως και στις ΗΠΑ.
Στην Ελλάδα, με βάση τα πρόσφατα ευρήματα της πανελλήνιας επιδημιολογικής έρευνας του Ελληνικού Ιδρύματος Ρευματολογίας, προκύπτει ότι η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι η πιο συχνή από τις αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις, με επιπολασμό που ανέρχεται στο επίπεδο του 6,7‰ των ενηλίκων.
Συχνά, οι ασθενείς μπορεί να αναπτύσσουν συμπτώματα άλλων αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως του συνδρόμου Sjogren.
Προσβάλλει όλες τις ηλικίες, αλλά η συχνότητα εμφάνισής της αυξάνεται με την πάροδο των ετών. Είναι τουλάχιστον δύο φορές συχνότερη στις γυναίκες συγκριτικά με τους άντρες.
Ρευματοειδής αρθρίτιδα και διατροφή
Από το 1930 οι ερευνητές έχουν διερευνήσει τη σχέση μεταξύ της διατροφής και της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Παρότι δεν υπάρχει στοχευμένη θεραπεία για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα (ΡΑ), φαίνεται ότι συγκεκριμένα τρόφιμα και διαιτητικά συμπληρώματα μπορούν να συνεισφέρουν στην ύφεση των συμπτωμάτων.
Βασικές συστάσεις διατροφής
Οι ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα οφείλουν να ακολουθούν μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, η οποία θα τους εξασφαλίσει ένα φυσιολογικό σωματικό βάρος.
Η διατροφή τους θα πρέπει να διαθέτει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
- Κατανάλωση ποικιλίας τροφών.
- Ικανοποιητική φυσική δραστηριότητα.
- Προτίμηση σε προϊόντα ολικής άλεσης, λαχανικά και φρούτα.
- Αποφυγή τροφίμων πλούσιων σε λιπαρά, κορεσμένα λιπαρά, χοληστερόλη και σάκχαρα
- Μέτρια κατανάλωση αλκοολούχων ποτών.
Καλό θα είναι να αποφεύγονται τα επεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία συχνά έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε συντηρητικά, απλά σάκχαρα και κορεσμένα λιπαρά.
Όσο μεγαλύτερος είναι ο έλεγχος των τροφίμων που καταναλώνονται, τόσο πιο πολλά θα είναι και τα οφέλη για την αντιμετώπιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, αλλά και για τη συνολική υγεία.
Μονοακόρεστα και πολυακόρεστα ω-3 λιπαρά
Το ελαιόλαδο αποτελεί ένα τρόφιμο που έχει αποδειχτεί ότι ελαττώνει τη φλεγμονή, τόσο λόγω των μονοακόρεστων λιπαρών όσο και λόγω της αντιοξειδωτικής βιταμίνης Ε που περιέχει.
Τα μονοακόρεστα σε συνδυασμό με τα ω-3 λιπαρά οξέα δημιουργούν μια ισχυρή φυσική αντιφλεγμονώδη προστασία στους ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Τα ω-3 λιπαρά εντοπίζονται σε εμπλουτισμένες φυτικές μαργαρίνες, σε ξηρούς καρπούς όπως τα αμύγδαλα, σε άγρια χόρτα όπως η γλιστρίδα και η αδράχλα, σε ψάρια –ιδιαίτερα σε λιπαρά– όπως ο σολομός και στα θαλασσινά.
Αντιοξειδωτικές ουσίες
Η οξείδωση είναι μια φυσική διεργασία, η οποία συνδέεται στενά με τη φλεγμονώδη αρθρίτιδα και οδηγεί σε βλάβη των κυττάρων και των ιστών.
Αντιοξειδωτικές ουσίες όπως οι βιταμίνες C και E, το καροτένιο, το λυκοπένιο και τα φλαβονοειδή επιβραδύνουν αυτή τη διαδικασία. Τα εν λόγω συστατικά βρίσκονται κυρίως στα φρούτα και στα λαχανικά.
Για τον λόγο αυτόν θα πρέπει να καταναλώνονται περισσότερα από αυτά τα τρόφιμα, τα οποία είναι πολύ πλούσια σε αντιοξειδωτικά συστατικά.
Αντιμετώπιση του υποσιτισμού και των θρεπτικών ελλείψεων
Οι πιο συχνά παρατηρούμενες ελλείψεις βιταμινών και ανόργανων στοιχείων σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα αφορούν το φυλλικό οξύ, τις βιταμίνες Β6, Β12, C, D, Ε, το ασβέστιο, το μαγνήσιο, τον ψευδάργυρο και το σελήνιο.
Αν και τα τρόφιμα αποτελούν πάντα την προτιμώμενη πηγή για τις βιταμίνες και τα ανόργανα στοιχεία, ίσως κριθεί απαραίτητο οι ασθενείς να χρησιμοποιήσουν διατροφικά συμπληρώματα ώστε αυτά να αντισταθμίσουν τις θρεπτικές ανεπάρκειες και να λειτουργήσουν ως αρωγός για τη βελτίωση της διατροφικής τους κατάστασης.
Η αυξημένη πρόσληψη αντιοξειδωτικών ουσιών, όπως είναι η βιταμίνη Ε και εμμέσως το σελήνιο, μπορεί να μειώσει τις ελεύθερες ρίζες στην εσωτερική επιφάνεια των αρθρώσεων, καθώς και το πρήξιμο και τον πόνο.
Τι πρέπει να αποφεύγεται στη ρευματοειδή αρθρίτιδα
Τα παρακάτω συστατικά ευνοούν τη διαδικασία της φλεγμονής και αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης χρόνιων ασθενειών.
Κορεσμένα λιπαρά
Τα κορεσμένα (ζωικά) λιπαρά οξέα αυξάνουν τη φλεγμονή. Βρίσκονται κυρίως σε τροφές ζωικής προέλευσης, όπως το χοιρινό, το μοσχάρι, το αρνί, το κατσίκι, τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, γιαούρτι, τυρί) και το βούτυρο.
Τρανς λιπαρά
Μια ιδιαίτερη κατηγορία λιπαρών οξέων αποτελούν τα τρανς, τα οποία σχετίζονται με την πρόκληση φλεγμονής. Στην πραγματικότητα δεν αποτελούν ξεχωριστή κατηγορία, αλλά προέρχονται κυρίως από τα πολυακόρεστα λιπαρά, τα οποία, λόγω θερμικής κυρίως επεξεργασίας, έχουν αλλοιωθεί.
Τρόφιμα που περιέχουν τρανς λιπαρά είναι όλα εκείνα τα οποία μαγειρεύονται –τηγανίζονται ή ψήνονται– με σπορέλαια, όπως πατατάκια, γαριδάκια, τηγανητές πατάτες, τηγανισμένα λαχανικά, αρτοσκευάσματα τύπου κρουασάν, έτοιμες ζύμες κ.λπ.
Νιτρώδεις ενώσεις
Τα επεξεργασμένα κρέατα, όπως τα αλλαντικά, περιέχουν ορισμένα χημικά, όπως τα νιτρώδη, τα οποία σχετίζονται με αυξημένη φλεγμονή και χρόνιες παθήσεις. Σε χάμπουργκερ, κοτόπουλο ή άλλα κρέατα που έχουν τηγανιστεί σε υψηλές θερμοκρασίες, αυξάνεται η ποσότητα των τελικών προϊόντων της προηγμένης γλυκοζυλίωσης (AGEs). Παρόλο όμως που δεν έχει αποδειχθεί ότι υπάρχει κάποια συσχέτιση μεταξύ των AGEs και της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, έχουν βρεθεί πολλοί ασθενείς με υψηλά επίπεδα AGEs στο αίμα.
Αλάτι και ζάχαρη
Με δεδομένο το γεγονός ότι οι ασθενείς ακολουθούν θεραπεία με κάποιο σκεύασμα που περιέχει κορτιζόνη, θα πρέπει να μειώσουν ή και να αφαιρέσουν από τη διατροφή τους το αλάτι και τη ζάχαρη. Θα πρέπει να αποφεύγεται το επιτραπέζιο αλάτι, που χρησιμοποιείται κατά το μαγείρεμα ή επιπλέον στο πιάτο ή στη σαλάτα και να αντικαθίσταται από μπαχαρικά, μυρωδικά ή υποκατάστατο αλατιού.
Επίσης, ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται και στο αλάτι που βρίσκεται μέσα στις τροφές (συνήθως ως νάτριο, που είναι συστατικό του αλατιού). Τέτοιες τροφές αποτελούν τα αλλαντικά, τα καπνιστά, οι κονσέρβες, τα κατεψυγμένα λαχανικά, οι διάφορες σως, τα πατατάκια και τα αντίστοιχα προϊόντα, η μαγειρική σόδα, οι αλατισμένοι ξηροί καρποί και τα αλμυρά τυριά.
Όσον αφορά τη ζάχαρη (ακόμα και το μέλι), θα πρέπει να αποφεύγεται τόσο ως επιτραπέζια στον καφέ, στα ροφήματα κ.α. όσο και ως συστατικό γλυκών, αναψυκτικών κ.λπ.
Πηγή: Λόγω Διατροφής
Διαβάστε ακόμη:
