Άρθρο της δρος KellyAnn Petrucci, διατροφολόγου και φυσικοπαθητικού ιατρού
Ονομάζω τον εαυτό μου “γιατρό της τελευταίας ευκαιρίας» αφού πολλοί από τους ασθενείς μου είναι σχεδόν απελπισμένοι όταν έρχονται στο γραφείο μου. Η Merris, η οποία περιέγραψε τον εαυτό της ως φυλακισμένη μέσα στο ίδιο της το σπίτι, ήταν ένας από αυτούς.
Η Merris έπασχε απο κοιλιοκάκη, ένα αυτοάνοσο νόσημα που επηρεάζει το έντερο. Όταν οι άνθρωποι με κοιλιοκάκη καταναλώσουν οποιοδήποτε τρόφιμο που περιέχει γλουτένη, το ανοσοποιητικό τους σύστημα επιτίθεται στις εντερικές λάχνες. Το αποτέλεσμα είναι διάρροια, δυσκοιλιότητα, κοιλιακό άλγος, ναυτία και απόλυτη κατάπτωση.
Η συνήθης θεραπεία για την ασθένεια αυτή είναι η αυστηρή αποφυγή της γλουτένης. Η Merris το είχε εφαρμόσει για ενάμιση χρόνο, αλλά δεν είχε αποτέλεσμα. Ο γιατρός της υποψιάστηκε ότι έπασχε από επίμονη κοιλιοκάκη – μια σοβαρή και δυνητικά θανατηφόρα κατάσταση στην οποία οι ασθενείς υποβάλλονται σε θεραπεία με ισχυρά ανοσοκατασταλτικά στεροειδή και άλλα επικίνδυνα φάρμακα.
Η Merris ήθελε μια καλύτερη λύση. Όταν λοιπόν με είδε μια μέρα στην τηλεόραση να μιλώ για τη θεραπεία της φλεγμονής μέσω της διατροφής, αποφάσισε να με επισκεφτεί.
Αφού ακολούθησε τη μέθοδό μου μόνο για 4 μέρες, η σοβαρή της διάρροια σταμάτησε εντελώς. Μέσα σε 1 μήνα, ο πόνος και οι κράμπες της εξαφανίστηκαν. Δεν χρειαζόταν πια κανένα φάρμακο εκτός από αυτά για τον θυρεοειδή της. Από εκεί που δεν μπορούσε να κοιμηθεί για περισσότερο από 1 ή 2 ώρες, κατάφερε να κοιμάται ήσυχη όλη τη νύχτα.
Στα 66 της χρόνια η Merris δηλώνει ότι αισθάνεται σαν έφηβη. Και είναι πράγματι υγιέστατη.
Ποιό είναι το ηθικό δίδαγμα στην περίπτωση της Merris; Ότι όταν πρόκειται για κάποιο αυτοάνοσο νόσημα, οι λάθος τροφές μπορούν να σας βλάψουν ή ακόμα και να είναι θανατηφόρες, ενώ οι σωστές τροφές μπορούν να σας θεραπεύσουν. Πριν αναφερθώ σε αυτά τα τρόφιμα, ας ρίξουμε μια γρήγορη ματιά στον ορισμό των αυτοάνοσων διαταραχών.
Τι είναι η αυτοανοσία;
Οι αυτοάνοσες διαταραχές προκύπτουν όταν το ανοσοποιητικό σύστημα εντοπίζει λανθασμένα ορισμένους ιστούς στο σώμα ως εισβολείς και όχι ως δικούς του. Όταν συμβαίνει αυτό, το ανοσοποιητικό σύστημα απελευθερώνει χημικές ουσίες που προκαλούν σωρεία καταστροφικών φλεγμονών.
Υπάρχουν περισσότεροι από 80 τύποι αυτοάνοσων νοσημάτων οι οποίοι δημιουργούν προβλήματα με διαφορετικούς τρόπους. Στη σκλήρυνση κατά πλάκας, για παράδειγμα, δέχεται επίθεση το κεντρικό νευρικό σύστημα. Στη ρευματοειδή αρθρίτιδα οι αρθρώσεις. Στη νόσο του Κρον και στην κοιλιοκάκη το πρόβλημα υπάρχει στο γαστρεντερικό σύστημα.
Οι αυτοάνοσες διαταραχές συνήθως παρουσιάζονται σε οικογένειες κι έχουν την τάση να επηρεάζουν τις γυναίκες συχνότερα από τους άντρες. Μερικές φορές, τα συμπτώματα του αυτοάνοσου νοσήματος είναι ήπια. Ωστόσο, πολλές φορές όπως στην περίπτωση της Merris είναι εξοντωτικά ή ακόμα και δυνητικά θανατηφόρα.
Δεν μπορούμε να θεραπεύσουμε τα αυτοάνοσα νοσήματα. Ωστόσο, μπορούμε να τα διατηρήσουμε σε ύφεση. Σε αυτό το σημείο σημαντικό ρόλο παίζει η διατροφή.
Η θεραπευτική δύναμη των τροφών
Οι συμβατικοί γιατροί έχουν συνειδητοποιήσει ότι τα τρόφιμα παίζουν ρόλο σε ορισμένες αυτοάνοσες διαταραχές. Για παράδειγμα, κατανοούν τις καταστροφικές επιπτώσεις της γλουτένης στην κοιλιοκάκη. Υπάρχει όμως κάτι που λίγοι από αυτούς γνωρίζουν: η διατροφή παίζει μεγάλο ρόλο στην επιδείνωση ή τη θεραπεία σχεδόν κάθε αυτοάνοσου νοσήματος.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Επειδή όταν τρώτε προφλεγμονώδεις τροφές (για παράδειγμα ζάχαρη και αλεύρι) θα επιδεινώσετε τη φλεγμονή, το κύριο χαρακτηριστικό όλων των αυτοάνοσων διαταραχών. Τα ανθυγιεινά τρόφιμα μπορεί επίσης να επιδεινώσουν την εντερική διαπερατότητα (σύνδρομο διαρρέοντος εντέρου), να διαταράξουν την ισορροπία των ορμονών σας και να σας οδηγήσουν σε σοβαρές διατροφικές ελλείψεις – κι όλα αυτά μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα ενός αυτοάνοσου νοσήματος.
Αντιθέτως, με την κατανάλωση θεραπευτικών τροφών μπορείτε να μειώσετε τη φλεγμονή, να εξισορροπήσετε τις ορμόνες σας, να ενισχύσετε την υγεία της εντερικής χλωρίδας που βοηθά στην επούλωση του διαρρέοντος έντερου και να διορθώσετε τις σοβαρές διατροφικές ελλείψεις. Όταν συμβεί αυτό, συνήθως το αυτοάνοσο νόσημα οδηγείται σε ύφεση.
Έτσι, η δική μου μέθοδος δεν ξεκινά με επικίνδυνα χάπια ή ενέσεις. Αντιθέτως, αρχίζει από το ντουλάπι του ασθενούς.
Μέθοδος θεραπείας αυτοάνοσου νοσήματος: Στάδιο 1
Η μέθοδος που συστήνω σε ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα ξεκινά με την επαναφορά των 30 ημερών. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ζητώ από αυτούς να ακολουθήσουν μια δίαιτα αφαιρώντας εντελώς τα παρακάτω τρόφιμα:
Δημητριακά
Γαλακτοκομικά
Φασόλια και όσπρια
Πατάτες
Καλαμπόκι
Ρύζι
Σόγια
Μαγιά
Επεξεργασμένα σπορέλαια
Σάκχαρα και τεχνητές γλυκαντικές ουσίες
Πρόσθετα και χρωστικές ουσίες τροφίμων
Αλκοόλ
Αντί γι’ αυτά, τους ζητώ να καταναλώνουν αντιφλεγμονώδη τρόφιμα, όπως:
Φρέσκα φρούτα και λαχανικά
Κρέας και πουλερικά από ζώα ελεύθερης βοσκής
Αυγά
Θαλασσινά
Γλυκοπατάτες
Καρύδια
Υγιεινά έλαια όπως ελαιόλαδο, έλαιο αβοκάντο και έλαιο καρύδας
Επίσης, τους συστήνω να τρώνε ξινολάχανο και κιμτσί καθώς και προβιοτικά για τη βελτίωση της χλωρίδας του εντέρου τους. Η καθημερινή κατανάλωση ζωμού από κόκαλα επιβάλλεται, διότι διαθέτει κολλαγόνο, ζελατίνη και άλλα θρεπτικά συστατικά.
Επιπλέον, επειδή πολλοί άνθρωποι με αυτοάνοσα νοσήματα έχουν διατροφική ανεπάρκεια, τους συνταγογραφώ ένα καλό βασικό συμπλήρωμα διατροφής. Τους συμβουλεύω να λαμβάνουν ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, σελήνιο και ψευδάργυρο, τα οποία καταπραΰνουν τη φλεγμονή. Τέλος, τους συμβουλεύω να χρησιμοποιούν στη μαγειρική τους αντιφλεγμονώδη βότανα και μπαχαρικά, όπως δεντρολίβανο και κουρκουμίνη.
Αυτό τη μέθοδο ακολούθησε η Merris για να θέσει τα συμπτώματά της υπό έλεγχο. Είναι ένα βασικό, αυστηρό πρόγραμμα Παλαιολιθικής Δίαιτας. Συχνά, είναι αρκετό. Μερικές φορές όμως δεν αρκεί.
Μέθοδος θεραπείας αυτοάνοσου νοσήματος: Στάδιο 2
Αν οι ασθενείς συνεχίσουν να έχουν συμπτώματα μετά από την επαναφορά των 30 ημερών, τότε ξέρω ότι πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα. Γι’ αυτό και τους ζητώ να αφαιρέσουν διάφορα τρόφιμα και ομάδες τροφίμων που θεωρούνται υγιεινές για τους περισσότερους ανθρώπους, αλλά μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα σε ορισμένα άτομα με αυτοάνοσες διαταραχές. Τα κυριότερα τρόφιμα είναι τα παρακάτω:
Τα φρούτα και τα λαχανικά της οικογένειας των σολανιδών, δηλαδή οι ντομάτες, οι πιπεριές, οι μελιτζάνες, οι αγκινάρες, τα βατόμουρα, τα μούρα γκότζι και οι μπάμιες, καθώς και το πιπέρι καγιέν και η πάπρικα (το μαύρο πιπέρι επιτρέπεται). Ακολουθεί μια ενδιαφέρουσα θέση σχετικά με τον λόγο που τα τρόφιμα αυτά μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα καθώς και η πλήρης λίστα.
• Αυγά. Παρ’ όλο που τα αυγά αποτελούν μια υπερτροφή, ο οργανισμός ενός αρκετά μεγάλου αριθμού ανθρώπων αντιδρά άσχημα σε αυτά – κυρίως στο ασπράδι τους.
• Ξηροί καρποί και σπόροι. Πολλοί άνθρωποι είναι αλλεργικοί στους ξηρούς καρπούς. Επιπλέον, είναι δύσκολο για μερικούς ανθρώπους να τους αφομοιώσουν και αυτό μπορεί να είναι πρόβλημα για όσους έχουν κατεστραμμένο έντερο εξαιτίας αυτοάνοσων νοσημάτων. Καλό θα ήταν λοιπόν να μάθετε αν αυτά τα τρόφιμα σας προκαλούν κάποια συμπτώματα.
• Μη απορροφήσιμοι ζυμώσιμοι υδατάνθρακες (FODMAPS). Πρόκειται για ζυμώσιμους ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες. Πιο απλά, είναι μόρια που μερικοί άνθρωποι δυσκολεύονται να απορροφήσουν. Όταν δεν χωνεύονται και δεν απορροφώνται πλήρως, ζυμώνονται στο έντερο προκαλώντας συμπτώματα όπως κοιλιακό πόνο, αέρια, διάρροια και δυσκοιλιότητα. Αυτή είναι η λίστα των FODMAPS.
Όλα αυτά ίσως σας φαίνονται πάρα πολλά, αλλά θα πρέπει να τα διακόψετε μόνο προσωρινά. Μετά από μερικές εβδομάδες, θα αρχίσετε σιγά σιγά να εισάγετε ξανά στη διατροφή σας όλες τις απαγορευμένες τροφές. Αν ένα τρόφιμο σας προκαλεί προβλήματα, θα το αφαιρείτε. Αν όχι, τότε θα το διατηρείτε στη διατροφή σας.
Με την ευκαιρία, ζητώ επίσης από τους ασθενείς μου να σταματήσουν όλες τις “προαιρετικές» φαρμακευτικές αγωγές. Πολλά φάρμακα – για παράδειγμα τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα – επιδεινώνουν τα προβλήματα του εντέρου.
Συμπέρασμα: η μέθοδος είναι εύκολη, ασφαλής και αποτελεσματική
Η μέθοδός μου είναι απλή, σαφής και εύκολη να την ακολουθήσει κανείς. Ορισμένοι ασθενείς αρχικά δυσκολεύονται να εγκαταλείψουν τα δημητριακά, τη ζάχαρη ή τα γαλακτοκομικά προϊόντα, αλλά γρήγορα αποφασίζουν ότι είναι μια πολύ μικρή θυσία όταν τα συμπτώματα που κυμαίνονται από πόνους στις αρθρώσεις μέχρι δερματολογικά εξανθήματα και διάρροια γρήγορα μειώνονται ή ακόμα και εξαφανίζονται.
Ακόμα περισσότερο, οι ασθενείς απολαμβάνουν τα οφέλη που δεν είναι μόνο ο έλεγχος των αυτοάνοσων προβλημάτων τους. Χάνουν βάρος, συχνά αναστρέφουν το μεταβολικό σύνδρομο, αισθάνονται πιο νέοι και πιο ευτυχισμένοι. Λάμπουν κυριολεκτικά.
Και κάτι άλλο σημαντικό: αυτή η μέθοδος είναι ασφαλής. Συγκρίνετέ τη με τα στεροειδή και άλλα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα που αποτελούν την παραδοσιακή θεραπεία για τα αυτοάνοσα νοσήματα. Καταλαβαίνω ότι μερικές φορές αυτά τα φάρμακα είναι απαραίτητα. Αλλά πολλοί από τους ασθενείς μου δεν τα χρειάζονται καθόλου ενώ πολλοί άλλοι καταφέρνουν να μειώσουν σημαντικά τη δοσολογία τους.
Έτσι, αν έχετε κάποιο αυτοάνοσο νόσημα και οι γιατροί σας λένε ότι η μόνη θεραπεία είναι η φαρμακευτική αγωγή, μην τους πιστέψετε. Δοκιμάστε να θεραπεύσετε το σώμα σας με φυσικό τρόπο μέσω της διατροφής. Δεν υπάρχει κανένα μειονέκτημα ενώ ταυτόχρονα θα σας δοθεί η ευκαιρία να διεκδικήσετε την παλιά σας ζωή, όπως η Merris.
