Η ίδρυση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) βασίστηκε στην αρχή ότι όλοι οι άνθρωποι θα πρέπει να είναι σε θέση να εξασφαλίσουν την πρόσβαση σε όσο το δυνατόν περισσότερες και καλύτερες υπηρεσίες υγείας.
Επομένως, το μήνυμα “Υγεία για όλους» (Health for all) καθοδηγεί τη δράση του ΠΟΥ εδώ και επτά δεκαετίες, ενώ παράλληλα δίνει πνοή στις τρέχουσες ενέργειες του οργανισμού που έχουν ως απώτερο στόχο την υποστήριξη των διαφόρων χωρών ώστε να επιτύχουν καθολική υγειονομική κάλυψη (UHC).
“Κανείς δεν θα πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στον θάνατο και στην οικονομική δυσπραγία. Κανείς δεν θα πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στο να αγοράσει φάρμακα και να αγοράσει φαγητό» έχει πει άλλωστε χαρακτηριστικά ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ, Tedros Adhanom Ghebreyesus.
Παγκόσμια Ημέρα Υγείας 2018
Με κεντρικό θέμα “Καθολική υγειονομική κάλυψη: Για όλους, παντού» και σλόγκαν “Υγεία για όλους», η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Υγείας σηματοδοτεί επίσης τα 70α γενέθλια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, καθώς την ημέρα αυτή τέθηκε σε ισχύ το Καταστατικό του ΠΟΥ.
Η ιστορία έχει δείξει πολλάκις ότι η καθολική υγειονομική κάλυψη επιτυγχάνεται όταν η πολιτική θέληση είναι ισχυρή. Έτσι, στο πλαίσιο του φετινού εορτασμού των 70ών γενεθλίων του, ο ΠΟΥ καλεί τους παγκόσμιους ηγέτες να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις που απορρέουν από τους συμφωνηθέντες Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDG) του 2015 και να προχωρήσουν σε καλά σχεδιασμένες ενέργειες που αποσκοπούν στην ενίσχυση της υγείας του παγκόσμιου πληθυσμού. Αυτό συνεπάγεται πως όλοι, σε κάθε γωνιά του πλανήτη, θα έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε αναγκαίες και ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, χωρίς να επιβαρύνονται οικονομικά.
Ο ΠΟΥ πρόκειται να ενδυναμώσει την επικέντρωσή του στο θέμα της καθολικής υγειονομικής κάλυψης μέσω ποικίλων δράσεων που θα λάβουν χώρα καθ’ όλη τη διάρκεια του 2018, αρχής γενομένης από την Παγκόσμια Ημέρα Υγείας στις 7 Απριλίου, δράσεις που αφορούν τον δημόσιο διάλογο, σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο, σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να επιτευχθεί η υγεία για όλους.
Πατήστε επάνω στο γράφημα για να το δείτε σε μεγαλύτερο μέγεθος
Βασικά στοιχεία
- Τουλάχιστον ο μισός πληθυσμός του κόσμου δεν απολαμβάνει πλήρη υγειονομική κάλυψη και δεν έχει πρόσβαση σε απαραίτητες υπηρεσίες υγείας.
- Περίπου 100 εκ. άνθρωποι οδηγούνται στην ακραία φτώχεια (ζουν το πολύ με $1,90 την ημέρα) επειδή χρειάζεται να πληρώνουν για τις υπηρεσίες υγείας που απολαμβάνουν.
- Πάνω από 800 εκ. άνθρωποι (σχεδόν το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού) ξοδεύουν τουλάχιστον το 10% του οικογενειακού προϋπολογισμού τους για να καλύψουν το κόστος των υγειονομικών υπηρεσιών που χρειάζονται.
Όλα τα κράτη μέλη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών έχουν συμφωνήσει να εντείνουν τις προσπάθειες επίτευξης της ΚΥΚ έως το 2030, στο πλαίσιο των συμφωνηθέντων Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης.
Τι είναι η καθολική υγειονομική κάλυψη (UHC)
Καθολική υγειονομική κάλυψη, εφεξής ΚΥΚ, σημαίνει όλοι οι άνθρωποι, σε κάθε κοινότητα, να λαμβάνουν τις υπηρεσίες υγείας που χρειάζονται χωρίς να επιβαρύνονται οικονομικά. Περιλαμβάνει όλο το φάσμα των απαραίτητων ποιοτικών υπηρεσιών υγείας, από την προώθηση του υγιεινού τρόπου ζωής και την πρόληψη ασθενειών έως την παροχή θεραπείας, τις υπηρεσίες αποκατάστασης και την παρηγορητική φροντίδα.
Η ΚΥΚ επιτρέπει σε όλους τους ανθρώπους να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες οι οποίες έχουν σαν στόχο την αντιμετώπιση των πιο σοβαρών αιτιών ασθένειας και θανάτου και παράλληλα εξασφαλίζει ότι η ποιότητα αυτών των υπηρεσιών είναι αρκούντως ικανοποιητική ώστε να βελτιωθεί η υγεία όσων τις απολαμβάνουν.
Προστατεύοντας τους ανθρώπους από τις οικονομικές συνέπειες που έχει η κάλυψη του κόστους των υπηρεσιών υγείας με ίδιους πόρους μειώνεται ο κίνδυνος φτωχοποίησης, δεδομένου ότι σε πολλές περιπτώσεις μια αναπάντεχη ασθένεια απαιτεί τη διάθεση των αποταμιεύσεων μιας ζωής, την πώληση περιουσιακών στοιχείων ή και τον δανεισμό, δημιουργώντας αρνητικές προοπτικές τόσο για το ίδιο το άτομο όσο και για τους απογόνους του.
Η επίτευξη της ΚΥΚ είναι ένας από τους στόχους που έθεσαν τα κράτη του κόσμου από κοινού όταν το 2015 υιοθέτησαν τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης. Οι χώρες που κάνουν βήματα προς την ΚΥΚ προοδεύουν και σε άλλους στόχους, σχετικούς ή μη με την υγεία. Για παράδειγμα, η καλή υγεία συμβάλλει στην πιο ολοκληρωμένη εκπαίδευση των παιδιών, στην επαγγελματική επιτυχία των ενηλίκων, στην αποφυγή της φτώχειας και στη μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη.
Πατήστε επάνω στο γράφημα για να το δείτε σε μεγαλύτερο μέγεθος
Τι δεν είναι η καθολική υγειονομική κάλυψη
Τα παρακάτω δεν περιλαμβάνονται στο εύρος του ορισμού της ΚΥΚ:
- Η ΚΥΚ δεν αφορά τη δωρεάν υγειονομική κάλυψη για κάθε πιθανή παρέμβαση υγείας, ανεξαρτήτως κόστους, καθώς καμία χώρα δεν μπορεί να εξασφαλίσει εξ ολοκλήρου δωρεάν υπηρεσίες υγείας με βιώσιμο τρόπο για όλο τον πληθυσμό της.
- Η ΚΥΚ δεν αφορά μόνο τη χρηματοδότηση παρεμβάσεων υγείας, αλλά περιλαμβάνει όλα τα συστατικά στοιχεία ενός συστήματος υγείας: τα συστήματα παροχής των υπηρεσιών υγείας, το ανθρώπινο δυναμικό στον τομέα της υγείας, τις υποδομές υγείας, τα δίκτυα επικοινωνίας, τις τεχνολογίες υγείας, τα συστήματα πληροφόρησης, τους μηχανισμούς ποιοτικού ελέγχου, καθώς και τη διακυβέρνηση και τη σχετική νομοθεσία που αφορά την υγεία.
- Η ΚΥΚ δεν αποσκοπεί μόνο στην εξασφάλιση ενός ελάχιστου πακέτου υπηρεσιών υγείας, αλλά και στην εξασφάλιση μιας προοδευτικής επέκτασης της υγειονομικής κάλυψης εφόσον επεκτείνονται και οι διαθέσιμοι πόροι.
- Η ΚΥΚ δεν εστιάζει μόνο σε υπηρεσίες προς το άτομο, αλλά περιλαμβάνει και υπηρεσίες που αφορούν ολόκληρους πληθυσμούς, όπως καμπάνιες δημόσιας υγείας, τη φθορίωση του νερού, τον έλεγχο των χώρων επώασης των κουνουπιών κ.ά.
- Η ΚΥΚ αφορά πολλά περισσότερα πέραν της ίδιας της υγείας. Τα βήματα που οδηγούν στην ΚΥΚ είναι βήματα που οδηγούν επίσης στην ισότητα, την ανάπτυξη, την κοινωνική ένταξη και την κοινωνική συνοχή.
Πώς θα επιτευχθεί η καθολική υγειονομική κάλυψη
Μέσα στο 2018 ο ΠΟΥ στοχεύει να εμπνεύσει, να κινητοποιήσει και να καθοδηγήσει τα ενδιαφερόμενα μέρη ώστε να δεσμευτούν απέναντι στην επίτευξη της ΚΥΚ και συγκεκριμένα:
- Να εμπνεύσει, υπογραμμίζοντας τη δύναμη των οργάνων χάραξης πολιτικής να μεταμορφώσουν την υγεία ενός έθνους, παρουσιάζοντας την πρόκληση αυτή σαν συναρπαστική και φιλόδοξη και προσκαλώντας τους να αποτελέσουν μέρος αυτής της ιστορικής αλλαγής.
- Να κινητοποιήσει, παρουσιάζοντας με έμφαση το παράδειγμα άλλων χωρών που ήδη κινούνται επιτυχώς προς την ΚΥΚ και ενθαρρύνοντας και άλλους να ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο.
- Να καθοδηγήσει, παρέχοντας εργαλεία για τη χάραξη δομημένων πολιτικών και διαλόγου για την προώθηση της ΚΥΚ σε τοπικό επίπεδο ή υποστηρίζοντας έμπρακτα τέτοιες προσπάθειες, για παράδειγμα επεκτείνοντας το εύρος των παρεχόμενων υπηρεσιών ή βελτιώνοντας την ποιότητα των υπηρεσιών.
Η επίτευξη της ΚΥΚ όμως δεν είναι ένα ζήτημα που αφορά μόνο τις κυβερνήσεις. Όλοι, παντού μπορούν να προωθήσουν την ΚΥΚ προς όφελος δικό τους αλλά και των γύρω τους. Το υλικό της καμπάνιας του ΠΟΥ που σχεδιάστηκε στο πλαίσιο της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Υγείας παρέχει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το τι μπορεί να κάνει ο καθένας, ως άτομο, επαγγελματίας υγείας, οργάνωση ή εκπρόσωπος των μέσων μαζικής ενημέρωσης για να συμβάλει στην προσπάθεια αυτή.
Πώς αξιολογείται η καθολική υγειονομική κάλυψη
Η αξιολόγηση της προόδου προς την ΚΥΚ εστιάζει σε 2 δείκτες:
- Στο ποσοστό του πληθυσμού που έχει πρόσβαση σε απαραίτητες υπηρεσίες υγείας και
- Στο ποσοστό του πληθυσμού που δαπανά μεγάλο μέρος του οικογενειακού εισοδήματος για την κάλυψη του κόστους αναγκαίων υπηρεσιών υγείας.
Σε συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα, ο ΠΟΥ έχει αναπτύξει ένα σαφές πλαίσιο για την παρακολούθηση της προόδου προς την ΚΥΚ, μετρώντας συστηματικά τους παραπάνω δείκτες, λαμβάνοντας υπόψη τόσο το επίπεδο της ΚΥΚ συνολικά όσο και τον βαθμό στον οποίο η ΚΥΚ κατανέμεται ισότιμα, εξασφαλίζοντας κάλυψη και προστασία σε όλους τους ανθρώπους εντός ενός συγκεκριμένου πληθυσμού, όπως οι οικονομικά ασθενέστεροι και αυτοί που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές.
Ο ΠΟΥ χρησιμοποιεί 4 κατηγορίες υπηρεσιών υγείας που περιλαμβάνουν 16 επιμέρους υπηρεσίες συνολικά ως δείκτες του επιπέδου και του βαθμού ισότιμης κατανομής της ΚΥΚ:
1. Αναπαραγωγική υγεία, υγεία μητέρας-νεογνού-παιδιού:
- Οικογενειακός προγραμματισμός
- Προγεννητική φροντίδα, φροντίδα κατά τον τοκετό
- Πλήρης εμβολιαστική κάλυψη παιδιών
- Αναζήτηση υπηρεσιών υγείας για την αντιμετώπιση της πνευμονίας
2. Λοιμώδη νοσήματα:
- Αντιμετώπιση της φυματίωσης
- Αντιρετροϊκή θεραπεία για τον ιό HIV
- Πρόληψη της ελονοσίας (χρήση κουνουπιέρας εμποτισμένης με εντομοκτόνο)
- Βασική υγιεινή
3. Μη μεταδοτικά νοσήματα:
- Πρόληψη και αντιμετώπιση της υπέρτασης
- Πρόληψη και αντιμετώπιση του ανεβασμένου σακχάρου
- Προληπτικός έλεγχος για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας
- Αποφυγή καπνίσματος
4. Εύρος υπηρεσιών υγείας και πρόσβαση σε υπηρεσίες:
- Πρόσβαση σε νοσοκομεία
- Αναλογία επαγγελματιών υγείας προς τον γενικό πληθυσμό
- Πρόσβαση σε απαραίτητα φάρμακα
- Υγειονομική ασφάλεια: συμμόρφωση με τους Διεθνείς Υγειονομικούς Κανονισμούς
Σε κάθε χώρα του κόσμου οι ανάγκες διαφέρουν, επομένως η καθεμία θα πρέπει να εστιάσει σε διαφορετικές κατηγορίες υπηρεσιών ή επιμέρους υπηρεσίες.
Σε κάθε περίπτωση, κοινός στόχος και κοινό όραμα είναι η επίτευξη της ΚΥΚ σε κάθε γωνιά του πλανήτη έως το 2030.
#WorldHealthDay #HealthForAll
* Το παρακάτω βίντεο έχει ελληνικούς υπότιτλους.
