Τα εγκεφαλικά επεισόδια αποτελούν τη σημαντικότερη αιτία αναπηρίας στους ενήλικες και μια από τις σημαντικότερες αιτίες θανάτου παγκοσμίως.
Προκαλούν σοβαρές σωματικές, ψυχικές, κοινωνικές αλλά και οικονομικές επιπτώσεις όχι μόνο στους επιζώντες ασθενείς, αλλά και στις οικογένειές τους.
Τα εγκεφαλικά επεισόδια διακρίνονται σε ισχαιμικά, που είναι πιο συχνά και αποτελούν το 85% του συνόλου των εγκεφαλικών και σε αιμορραγικά (15%).
Ένα ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο συμβαίνει όταν η παροχή αίματος σε τμήμα του εγκεφάλου διακόπτεται, με αποτέλεσμα τα εγκεφαλικά κύτταρα να πεθάνουν.
Σύμφωνα με αμερικανική μελέτη το ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο είναι πιο βαρύ στις γυναίκες απ’ ότι στους άνδρες.
Τα εγκεφαλικά είναι η πέμπτη συχνότερη αιτία θανάτου στους άνδρες και η τρίτη αιτία θανάτου στις γυναίκες αλλά οι γυναίκες έχουν χειρότερη ποιότητα ζωής – τουλάχιστον τον πρώτο χρόνο μετά την εκδήλωσή του.
Αμερικανοί επιστήμονες εξέτασαν 1.370 άνδρες και γυναίκες με ισχαιμικό εγκεφαλικό ή “μίνι» εγκεφαλικό, 3 μήνες και 1 χρόνο μετά από την εκδήλωσή του. Το “μίνι» εγκεφαλικό που επιστημονικά αποκαλείται παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο είναι πιο ήπιο.
Οι ειδικοί αξιολόγησαν την ποιότητα της ζωής των ασθενών με κριτήριο την κινητικότητα, την προσωπική φροντίδα, τις καθημερινές δραστηριότητες, την ψυχική κατάσταση (κατάθλιψη και αγχώδεις διαταραχές) και τον πόνο. Όπως διαπίστωσαν, στους 3 μήνες οι γυναίκες είχαν περισσότερες πιθανότητες από τους άνδρες να παρουσιάσουν κατάθλιψη, άγχος, πόνο και δυσφορία, καθώς και να έχουν μικρότερη κινητικότητα. Οι διαφορές ήταν πιο έντονες στις ηλικίες άνω των 75 ετών. Έπειτα από 1 χρόνο, οι γυναίκες εξακολουθούσαν να έχουν χαμηλότερη βαθμολογία στην ποιότητα της ζωής, αλλά οι διαφορές με τους άντρες ήταν μικρότερες.
Δεν είναι απολύτως γνωστό γιατί οι γυναίκες έχουν χειρότερες συνέπειες από ένα εγκεφαλικό (το ίδιο συμβαίνει και με το καρδιακό έμφραγμα) ωστόσο οι επιστήμονες υποθέτουν ότι η ανάρρωση των γυναικών ενδεχομένως να δυσχεραίνεται από την χαμηλότερη μυϊκή μάζα που εκ φύσεως διαθέτουν.
Πρόληψη
Άνδρες και γυναίκες μοιράζονται πολλούς κοινούς παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικό, όμως ο κίνδυνος για τις γυναίκες επηρεάζεται επίσης από τις ορμόνες, την αναπαραγωγική υγεία, την εγκυμοσύνη, τη γέννα και άλλους παράγοντες που σχετίζονται ειδικά με το φύλο.
Ανάμεσα στους παράγοντες κινδύνου που έχουν οι γυναίκες είναι η υπέρταση και ο διαβήτης τύπου 2 κατά την εγκυμοσύνη, τα αντισυλληπτικά χάπια και η ορμονική θεραπεία μετά την εμμηνόπαυση.
Η εκλαμψία και η προεκλαμψία είναι διαταραχές της υψηλής πίεσης του αίματος στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές επιπλοκές, μεταξύ των οποίων εγκεφαλικό κατά τη γέννα ή μετά από αυτήν. Η πιο συχνή, πάντως, παρενέργεια, είναι ο πρόωρος τοκετός.
Η υψηλή αρτηριακή πίεση, οι ημικρανίες (ιδίως με αύρα), η κολπική μαρμαρυγή, ο διαβήτης τύπου 2, η κατάθλιψη και το συναισθηματικό στρες είναι παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικό που τείνουν να είναι πιο ισχυροί ή πιο συχνοί στις γυναίκες παρά στους άνδρες.
Αναλυτικότερα, οι συστάσεις για την πρόληψη του εγκεφαλικού στις γυναίκες αναφέρουν:
– Οι γυναίκες με ιστορικό υψηλής αρτηριακής πίεσης πριν την εγκυμοσύνη πρέπει να παίρνουν ασπιρίνη χαμηλής δοσολογίας ή/και συμπλήρωμα ασβεστίου για να μειωθεί ο κίνδυνος για προεκλαμψία.
– Οι γυναίκες που έχουν προεκλαμψία, αντιμετωπίζουν διπλάσιο κίνδυνο εγκεφαλικού και τετραπλάσιο κίνδυνο υπέρτασης αργότερα στη ζωή τους. Γι’ αυτό η προεκλαμψία θα πρέπει να θεωρείται παράγοντας κινδύνου για πολύ καιρό μετά την εγκυμοσύνη. Για τους άλλους παράγοντες κινδύνου (κάπνισμα, παχυσαρκία, υψηλή κακή χοληστερίνη κ.α.) πρέπει έγκαιρη θεραπευτική αντιμετώπιση.
– Οι έγκυοι με μέτρια υπέρταση (συστολική πίεση 15 – 16 mmHg και διαστολική πίεςη 10 – 11 mmHg) πιθανότατα θα πρέπει να παίρνουν αντιυπερτασικά φάρμακα, ενώ οι έγκυοι γυναίκες με σοβαρή υπέρταση (πίεση 16/11 mmHg ή μεγαλύτερη) πρέπει οπωσδήποτε να παίρνουν τέτοια φάρμακα.
– Οι γυναίκες πρέπει να ελέγχονται για τυχόν υπέρταση προτού πάρουν αντισυλληπτικά χάπια, επειδή ο συνδυασμός αυτός αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.
– Οι γυναίκες με ημικρανίες ή χρόνιο πονοκέφαλο πρέπει να σταματήσουν το κάπνισμα προκειμένουν να μειώσουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού.
– Οι γυναίκες άνω των 75 ετών πρέπει να κάνουν καρδιολογικό έλεγχο για τυχόν κολπική μαρμαρυγή (είδος καρδιακής αρρυθμίας), λόγω της σχέσης της τελευταίας με αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού.
