Το φαινόμενο γιο-γιο, γνωστό και ως “ανακύκλωση» του βάρους, αφορά την απώλεια κιλών και τη σταδιακή επαναπρόσληψή τους.
Οι αυξομειώσεις του βάρους μπορεί να είναι μικρές, π.χ. 3-5 κιλά, αλλά και μεγαλύτερες (10 ή και περισσότερα κιλά).
Στη δεύτερη περίπτωση, οι επαναλαμβανόμενες αυξομειώσεις του βάρους έχουν επιπτώσεις στην υγεία, καθώς έρευνες έχουν δείξει ότι αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης και εξασθενούν το ανοσοποιητικό, κάνοντάς μας ευάλωτους σε πολλές ασθένειες.
Γερμανοί ερευνητές ανακάλυψαν σε μελέτη σε ποντίκια, γιατί οι δίαιτες γιo-γιo μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση βάρους.
Οι επιστήμονες εντόπισαν έναν “διακόπτη» στον εγκέφαλο ποντικιών που ελέγχει την ικανότητα σώματος να αποθηκεύει λίπος, ιδιαίτερα μετά από περιόδους “πείνας» ή απώλειας βάρους.
Η ικανότητα ελέγχου αυτού του διακόπτη μπορεί να αποτελέσει στο μέλλον μια θεραπεία για την παχυσαρκία και άλλες μεταβολικές διαταραχές όπως ο διαβήτης τύπου 2.
Ο αναπληρωτής καθηγητής Zane Andrews και οι συνάδελφοί του στο Monash Biomedicine Discovery Institute εντόπισαν μια πρωτεΐνη στον εγκέφαλο των ποντικιών, που ονομάζεται ακετυλοτρανσφεράση καρνιτίνης (Crat: Carnitine acetyltransferase). Η πρωτεΐνη αυτή βρίσκεται σε κύτταρα του εγκεφάλου που επεξεργάζονται την πείνα και ρυθμίζουν την αποθήκευση λίπους μετά από μια δίαιτα.
Όταν είμαστε σε κατάσταση στέρησης φαγητού, ο οργανισμός καίει περισσότερο λίπος για να παράγει αρκετή ενέργεια. Ταυτόχρονα, ο εγκέφαλος αγωνίζεται για τη διατήρηση της ενέργειας και μόλις βρει και πάλι φαγητό, το σώμα μεταβαίνει από την καύση στην αποθήκευση λίπους.
Η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε την πρωτεΐνη στον εγκέφαλο των ποντικιών και ανέπτυξε ένα μοντέλο ποντικιών που είχε αυτήν την πρωτεΐνη γενετικά απενεργοποιημένη. Τα ποντίκια, όταν έκαναν δίαιτα ή ταΐζονταν αμέσως μετά τη δίαιτα ξόδευαν τα αποθέματα λίπους με γρηγορότερο ρυθμό από το κανονικό.
Σύμφωνα με τον Andrews, οι επαναλαμβανόμενες δίαιτες (δίαιτες γιο-γιο) μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση βάρους, επειδή ο εγκέφαλος ερμηνεύει αυτές τις δίαιτες ως μικρούς λιμούς και προτρέπει το σώμα να αποθηκεύσει περισσότερο λίπος για μελλοντικές ελλείψεις.
Η συγκεκριμένη πρωτεΐνη είναι απαραίτητη για τον μεταβολισμό της καρνιτίνης. Για πρώτη φορά όμως ανιχνεύθηκε στα κύτταρα εγκεφάλου που επεξεργάζονται την πείνα και αναγνωρίζεται ως ο διακόπτης που δίνει εντολή στο σώμα να αντικαταστήσει το χαμένο βάρος με αύξηση της αποθήκευσης λίπους. Στο παρελθόν, η Crat έχει αναγνωριστεί ως ένα σημαντικό ένζυμο για τη ρύθμιση της μεταβολικής ευελιξίας στους μυς και την αύξηση της ικανότητας άσκησης.
“Η χειραγώγηση αυτής της πρωτεΐνης προσφέρει την ευκαιρία να ξεγελάσουμε τον εγκέφαλο και να μην αντικαταστήσει το χαμένο βάρος με αυξημένη όρεξη και αποθήκευση λίπους», δήλωσε ο Andrews. “Με τη ρύθμιση αυτής της πρωτεΐνης μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι η απώλεια βάρους που προκαλείται από τη διατροφή θα παραμείνει».
Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Cell Reports.
