Παρότι ζούμε σε μία από τις πιο ηλιόλουστες μεσογειακές χώρες, περίπου 7 στους 10 έχουν έλλειψη βιταμίνης D. Για τον λόγο αυτόν, η Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία προχώρησε για πρώτη φορά στην έκδοση κατευθυντήριων οδηγιών για τη διάγνωση και την αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών.
Οι οδηγίες παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο του 45ο Πανελλήνιου Συνεδρίου Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και Σακχαρώδους Διαβήτη, το οποίο ξεκίνησε την Τετάρτη 9 Μαΐου και ολοκληρώνεται σήμερα στο ξενοδοχείο Makedonia Palace στη Θεσσαλονίκη. Το συνέδριο διοργανώθηκε από την Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία – Πανελλήνια Ένωση Ενδοκρινολόγων.
“Στη χώρα μας ισχύει το λεγόμενο μεσογειακό παράδοξο. Παρ’ όλο που έχουμε ηλιοφάνεια, οι περισσότεροι Έλληνες έχουν μεγάλη έλλειψη βιταμίνης D στον οργανισμό τους. Για την Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία ήταν αναγκαίο να προχωρήσει στην έκδοση κατευθυντήριων οδηγιών –κάτι που γίνεται για πρώτη φορά πανελλαδικά– με στόχο την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση και καθοδήγηση των συμπολιτών μας» εξηγεί ο πρόεδρος της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας – Πανελλήνιας Ένωσης Ενδοκρινολόγων, διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ, ακαδημαϊκός υπότροφος, Α’ προπαιδευτική παθολογική κλινική ΑΠΘ ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ, Ζαδάλλα Μούσλεχ.
Παράλληλα, επισημαίνει ότι “είναι σημαντικό οι πολίτες να επισκέπτονται τον ενδοκρινολόγο τους, ώστε να γίνεται εγκαίρως η διάγνωση της έλλειψης βιταμίνης D και στη συνέχεια να τους δίνονται συγκεκριμένες οδηγίες, τις οποίες πρέπει να τηρούν στην καθημερινότητά τους. Για παράδειγμα, καλό είναι να περπατούν αποφεύγοντας την υπερβολική ποσότητα αντηλιακού σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας (συνήθως πρωινές), όταν ο ήλιος δεν καίει πολύ και δεν είναι τόσο επικίνδυνος, καθώς και να ενισχύσουν τη διατροφή τους με γαλακτοκομικά».
Η έρευνα
Την ανεπάρκεια βιταμίνης D σε Έλληνες και Κύπριους αποδεικνύει επιδημιολογική μελέτη με θέμα “Αυξημένη συχνότητα ανεπάρκειας βιταμίνης D σε δείγμα ελληνικού και κυπριακού πληθυσμού» που παρουσιάζεται ως αναρτημένη ανακοίνωση στο 45ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και Σακχαρώδους Διαβήτη. Οι δύο χώρες εξετάστηκαν μαζί λόγω της κοινής φυλογενετικής προέλευσής τους και κοινών περιβαλλοντικών και κοινωνικών συνθηκών.
Η έρευνα εκπονήθηκε από το ΑΠΘ και την Ιατρική Σχολή St George UK, Διεθνές Τμήμα Πανεπιστημίου Λευκωσίας Κύπρου και πιο συγκεκριμένα από τους Σ. Ξυδά, Κ. Κώτσα, Μ. Γραμματίκη, Σπ. Καρρά, Α. Δούμα, Γ. Σαμούτη και Α. Γαρύφαλλο.
Τα στοιχεία για τα επίπεδα της βιταμίνης D σε 8.780 Έλληνες και 2.594 Κύπριους συλλέχθηκαν τυφλά από τα εργαστηριακά πληροφοριακά συστήματα των νοσοκομείων ΑΧΕΠΑ στη Θεσσαλονίκη και Άγιος Λουκάς στη Λευκωσία για χρονικό διάστημα 5 ετών. Τα επίπεδα 25(ΟΗ)D χαρακτηρίστηκαν ως επαρκή (>30 ng/ml) ή ανεπαρκή (.
Όπως προέκυψε από τη μελέτη, το 73,07% των Ελλήνων και το 69,28% των Κυπρίων του δείγματος είχαν ανεπαρκή επίπεδα βιταμίνης D. H μέση τιμή για τους Έλληνες ήταν 25,08 ng/ml και για τους Κύπριους 25,37 ng/ml. Τα υψηλότερα επίπεδα και στις δύο βάσεις δεδομένων καταγράφηκαν τον μήνα Σεπτέμβριο. Και για τις δύο βάσεις δεδομένων τα πολυπαραγοντικά μοντέλα γραμμικής παλινδρόμησης απέδειξαν ότι η ηλικία και ο μήνας σχετίζονται σημαντικά με τα επίπεδα της βιταμίνης. Το φύλο συσχετίστηκε σημαντικά μόνο στην ελληνική βάση δεδομένων.
Tο δεύτερο μοντέλο πολυπαραραγοντικής ανάλυσης περιλάμβανε μόνο την υποομάδα των ασθενών με καταγεγραμμένη νόσο. Ο μήνας δεν συσχετιζόταν με την ανεπάρκεια βιταμίνης D, ενώ μεταξύ των καταγεγραμμένων ασθενειών η επιβράδυνση της ανάπτυξης, η υπερασβεστιαιμία, η δρεπανοκυτταρική αναιμία, η πολυνευροπάθεια, η νοητική καθυστέρηση και η σκλήρυνση κατά πλάκας συσχετίστηκαν με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D.
“Ο επιπολασμός της ανεπάρκειας βιταμίνης D είναι εξαιρετικά υψηλός και στα δύο δείγματα πληθυσμού και ιδίως σε άτομα με χρόνιες παθήσεις. Ωστόσο, ο αναδρομικός σχεδιασμός της μελέτης δεν μπορεί να καταδείξει αιτιολογική συσχέτιση και απαιτούνται περαιτέρω προοπτικές μελέτες παρακολούθησης ή και αναπλήρωσης σε υγιή άτομα» συμπεραίνουν οι υπεύθυνοι της μελέτης.
Κατάθλιψη και βιταμίνη D
Την ίδια στιγμή, τα μειωμένα επίπεδα βιταμίνης D μπορεί να προάγουν την εμφάνιση κατάθλιψης στα ηλικιωμένα άτομα. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από εργασία με θέμα “Διερεύνηση και συσχέτιση της συχνότητας εμφάνισης κατάθλιψης/αγχώδους διαταραχής σε ηλικιωμένα άτομα με μειωμένα επίπεδα βιταμίνης D», που παρουσιάζεται ως αναρτημένη ανακοίνωση στο 45ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και Σακχαρώδους Διαβήτη.
Η εργασία εκπονήθηκε από το Τμήμα Πυρηνικής Ιατρικής του Ιπποκράτειου νοσοκομείου Θεσσαλονίκης και του Ενδοκρινολογικού Τμήματος-Διαβητολογικού Κέντρου της Α’ Παθολογικής Κλινικής ΑΠΘ του ΑΧΕΠΑ και πιο συγκεκριμένα από τους Ε. Ζαρομυτίδου, Κ. Καλέση, Στ. Κωνσταντινίδου, Μ. Γραμματίκη, Ξ. Τσεκμεκίδου, Δ. Δριβάκου, Σπ. Καρρά και Κ. Κώτσα.
Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, τα τελευταία χρόνια η ανεπάρκεια ή η έλλειψη βιταμίνης D στους ηλικιωμένους, εκτός από αυξημένη συχνότητα εμφάνισης σκελετικών διαταραχών, συνδέεται και με διάφορες ψυχοσωματικές διαταραχές.
Η έρευνα διεξήχθη στα ΚΑΠΗ της ανατολικής Θεσσαλονίκης του νομού Θεσσαλονίκης από τον Οκτώβριο του 2015 έως τον Νοέμβριο του 2017. Στη μελέτη συμμετείχαν 130 άτομα ηλικίας 60-98 ετών.
Όπως προέκυψε, το 67,7% των συμμετεχόντων (88 άτομα) εμφάνισε είτε ανεπάρκεια είτε έλλειψη και ένα 5,4% των συμμετεχόντων (7 άτομα) ανιχνεύτηκε με σοβαρή έλλειψη βιταμίνης D. Το 80% (71 άτομα) με ανεπάρκεια ή έλλειψη βιταμίνης έπασχε από αγχώδη διαταραχή ή κατάθλιψη, ενώ συμπτώματα είτε άγχους είτε κατάθλιψης διαπιστώθηκαν περίπου στα μισά άτομα με επαρκή επίπεδα βιταμίνης D. Αξιοσημείωτο είναι ότι τα 7 άτομα με πολύ χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D εμφάνισαν συμπτώματα τόσο άγχους όσο και κατάθλιψης.
“Η αγχώδης διαταραχή και η κατάθλιψη εμφανίζονται συχνά στα ηλικιωμένα άτομα. Η έλλειψη ή η ανεπάρκεια βιταμίνης D μπορεί να είναι παράγοντας που προάγει αυτές τις παθολογικές καταστάσεις. Ωστόσο, χρειάζονται μελέτες αναπλήρωσης με βιταμίνη D για να τεκμηριωθεί αιτιολογική σχέση της έλλειψης βιταμίνης D με κατάθλιψη/αγχώδη διαταραχή σε αυτή την ομάδα» συμπεραίνουν οι ερευνητές.
